-12345678-
Figuur 1: Voorbeeld van een lineaire strepencode, bestaande uit een reeks vertikale streepjes die variëren in lijndikte.
Computers voor blinden en slechtzienden - deel 2
Strepencodes en andere elektronische merktekens
Digitale spraakopname
Hedoscan K voorleesapparaat
Websites : selectie van de redactie
Technische fiches
Beste lezer,
Naast de vaste rubrieken zoals de update info, de agenda, de technische fiches en de selectie van websites hebben we voor u in dit nummer een technische cocktail klaargemaakt die we graag even nader toelichten.
In de vervolgserie over computeraanpassingen nemen we dit keer een PC-configuratie voor blinden onder de loep. We trachten dit te doen in zo eenvoudig mogelijke bewoordingen want het is de bedoeling dat de drempel laag blijft. Het beoogde doelpubliek zijn personen die in hun dagelijks werk niet vertrouwd zijn met alle hightech aanpassingen.
Wat hebben al die vreemde streepjes op bijna alle producten toch te betekenen? Om als blinde voorwerpen te identificeren kunnen merktekens en elektronische markeringen, zowel de oorspronkelijke als speciaal aangebrachte, een zeer nuttig hulpmiddel zijn. We geven u een overzicht en tegelijk ook een inzicht in de mogelijkheden.
Het opnemen van spraak op een cassette wordt tegenwoordig als voorbijgestreefd ervaren. Geheugenchips, zonder bewegende delen of magnetische gevoeligheden, worden gebruikt in diverse soorten memorecorders. We bekijken enkele toestellen en zetten de voor- en nadelen op een rijtje.
Of je het nu voorleesmachine of autonome leesmachine noemt, het blijft steeds gaan over een zelfstandig apparaat dat gedrukte teksten kan voorlezen. We belichten een nieuw apparaat dat onlangs op de Belgisch-Nederlandse markt beschikbaar kwam: de HedoScan K.
We wensen u alvast veel leesplezier.
Gerrit Van den Breede
Op 13 april jongstleden kondigde Dolphin Computer Access versie 6 aan van hun toegankelijkheidspakketten: Supernova, Hal, Lunar en Lunar Plus. Enkele markante verbeteringen op een rij:
Koba Vision (B) komt uit met de EasyLine producten die gericht zijn op personen (o.a. senioren) die toestellen met weinig knopjes weten te waarderen. Het eerste product is een zéér eenvoudig autonoom tekstherkenningssysteem, de EasyReader (zie technische fiche in dit nummer). De EasyViewer is een beeldschermloep met de belangrijkste functies zoals autofocus en negatief beeld. Easyscan is een compact toetsenbordje dat op een PC aangesloten wordt via USB. Dit kan samen met het standaard toetsenbord (PS/2 aansluiting). De Easyscan kan dienen om bijvoorbeeld een tekstherkenningsprogramma te bedienen op een eenvoudige rechtoe-rechtaan manier. Op termijn heeft Koba Vision de intentie om een beeldschermloep met ingebouwde computer uit te brengen. Een scanner voor tekstherkenning kan dan eenvoudig aangesloten worden. Meer info op www.kobavision.be
Compact is de naam van een nieuwe draagbare kleurenbeeldschermloep van Tieman. Deze ultracompacte beeldschermloep werd voorgesteld tijdens de opendeurdagen van Tieman (16 & 17 april). Het apparaatje heeft slechts 2 knopjes en is uitgerust met een kantelbare camera zodat er ook kan geschreven worden. Omdat het gaat om een prototype kunnen er aan de definitieve versie nog wijzigingen optreden.
De Honeywell Round Sound is een aangepaste digitale huiskamerthermostaat. Deze thermostaat werd genomineerd voor een belangrijke industrieprijs, heeft een beter leesbaar schermpje en geeft piepsignalen. Deze digitale thermostaat is de opvolger van de bekende kamerthermostaat met draaischijf en de eerste digitale thermostaat die goed te bedienen is voor visueel gehandicapten. De Round Sound T87G1p22 is leverbaar via World Wide Vision (NL) en kost € 89,25.
Komfa (NL) en Tieman Nederland hebben een samenwerking aangekondigd om de Komfox te verdelen. De Komfox is een klein apparaat dat ondertitels van Nederland 1, 2 en 3 voorleest met een synthetische stem.
De Accessible Graphic Calculator (AGC) is een, specifiek voor blinden en slechtzienden ontwikkelde, wetenschappelijke rekenmachine onder de vorm van een Windowsprogramma. De rekenmachine is uitgerust met spraakweergave en maakt ook grafieken van de berekeningen. Via de website kan een 30 dagen werkende demoversie opgehaald worden. Indien men de AGC downloadt via het web bedraagt de prijs $ 99, op een cd kost zij $ 149. zie http://www.viewplus.com/custompages/custom13.html
Guide is een nieuw softwarepakket van het Engelse bedrijf Software Express Limited waarmee men kan tekstverwerken, e-mailen, surfen op het internet, cd's luisteren, memo's opnemen, en een agenda en adresboek bijhouden. Het pakket is speciaal ontwikkeld voor blinde en slechtziende mensen die alleen gebruik willen of kunnen maken van de basisfuncties van Windows en de basisfuncties van de meest gangbare Microsoft programma's. Guide beschikt over een eigen vergrotings- en spraakmodule. Kleurweergaven en contrasten kunnen aangepast worden naar behoefte van de gebruiker. Een schermuitleesprogramma of vergrotingsprogramma is daarom niet nodig voor gebruikers van Guide. Het programma verscheen in april jongstleden op de Engelse markt en het is te hopen dat een Nederlandstalige versie spoedig zal volgen! Meer info op www.softwareexpress.uk.com
De Tieman Voyager 44 brailleleesregel werd onlangs mechanisch en ergonomisch verbeterd. Deze draagbare brailleleesregel ‘klapt' open zodat hij past onder een standaard draagbare computer. In dichtgeklapte toestand zijn de braillecellen beschermd en is er nu een duidelijke klik voorzien zodat het apparaat niet ongewenst openvalt. In opengeklapte toestand is de Voyager groter zodat hij beter past onder een draagbare computer. Verder werd het scharnierende plasticgedeelte verstevigd met metalen onderdelen. De prijs in België bedraagt € 5.830 en in Nederland € 5.538,50, telkens BTW inbegrepen.
Op 9 maart jongstleden werd het Demor-spel , op
basis van GPS, voorgesteld aan het grote publiek. Het is ontwikkeld
door zeven studenten van de Hogeschool voor de Kunsten te Utrecht,
Faculteit Kunst, Media & Technologie in opdracht van
Bartiméus (NL) en Accessibility (NL). Het spel is voornamelijk
bedoeld als entertainment maar heeft tegelijkertijd als doel om de
mogelijkheden van dit soort technieken voor slechtziende en blinde
mensen te onderzoeken.
Demor wordt niet achter een computer gespeeld, maar op een groot leeg
oppervlak in de buitenlucht zoals een voetbalveld. Hierop wordt door
speciale software een driedimensionale audiowereld geplaatst. Dit
betekent dat je, zodra het spel start, als speler midden in een
virtuele 'geluidswereld' staat. Hierin kun je geluiden van links,
rechts, dichtbij, veraf en alles daartussenin waarnemen terwijl je
rondloopt. De geluidsomgeving past zich onmiddellijk aan, aan de hand
van de positie en de kijkrichting van de speler. Het doel van het spel
is een zo hoog mogelijk aantal punten te scoren door zo veel en zo
gericht mogelijk monsters uit te schakelen. De randen van het veld zijn
door de computer afgebakend zodat blinde en slechtziende spelers niet
van het veld 'afvallen'. Meer info op http://student-kmt.hku.nl/~g7/site/index.html
Gerrit Van den Breede - KOC
Zoals in het vorige nummer reeds aangekondigd werd zijn we nu toe aan
het tweede
deel van deze reeks van vier artikels. Hieronder een overzicht.
Een blinde persoon heeft geen bruikbare restvisus meer. Om toegang
te krijgen tot wat er zich op een computerscherm afspeelt, moet de
gebruikte computer zeker over spraakweergave beschikken. Als de blinde
het brailleschrift beheerst of duidelijk de intentie heeft dit aan te
leren, is bovendien brailleweergave wenselijk. Uitsluitend beroep doen
op brailleweergave kan theoretisch, maar is vanwege de complexiteit van
het grafisch opgebouwde Windows, zeker niet aan te bevelen. Een
basiscomputerconfiguratie voor blinden bestaat uit een courante
middenklasse computer, een schermuitleesprogramma, een
spraaksyntheseprogramma, een brailleleesregel, een
tekstherkenningssysteem en eventueel een brailleprinter.
We bekijken de verschillende elementen grondiger en richten ons hierbij
tot de
blinde zelf.
Met een computer kunnen heel wat taken verricht worden: lezen, schrijven, informatie opzoeken en spelletjes spelen zijn alvast de meest voor de hand liggende. Maak voor uzelf uit welke taken of activiteiten u met de computer wenst te doen en zet ze in volgorde van belangrijkheid. Het is immers belangrijk om een goed globaal beeld te hebben van alle taken die u met de computer wil doen. Op basis van dit takenoverzicht is het eveneens interessant om te weten hoe belangrijk mobiel gebruik van een computer voor u is; het bepaalt natuurlijk de keuze voor een draagbare of voor een bureaucomputer. Specifieke verwachtingen die u zou hebben naar de computer toe zijn eveneens van belang om achteraf grote teleurstellingen te vermijden. Als u dit allemaal opgesteld heeft, al of niet in samenspraak met een deskundige ter zake, bent u gewapend om een afgewogen keuze te maken.
Wat de minimale systeemvereisten van de computer betreft kunnen we tegenwoordig stellen dat een courante middenklasse Windows-computer doorgaans voldoet om er ook de aanpassingen op aan te sluiten en op een werkbare manier te laten functioneren. Het is ondoenbaar vaste criteria te geven voor de systeemeisen en daarom raden we aan deze te bespreken met de leverancier(s) van de hulpmiddelen. Sommige aanpassingen, zoals vergrotingsprogramma's en schermuitleessoftware, stellen immers specifieke eisen aan het videogedeelte van de computer.
Naast Windows als besturingssysteem zijn er ook PC's die met Linux werken en Apple Macintosh computers. Voor deze beide systemen zijn er wel wat aanpassingen mogelijk, maar die zijn dikwijls moeilijk te vinden en beperkt in mogelijkheden. Bovendien is het dikwijls bijna onmogelijk hiervoor ondersteuning te vinden omdat deze systemen veel minder gebruikt worden.
Een computer kan u natuurlijk op vele plaatsen kopen en in principe hebt u ook die keuzevrijheid. Maar weet dat hulpmiddelenleveranciers ook computers verkopen. Deze zijn doorgaans duurder maar daar staat tegenover dat u mag verwachten dat de leverancier ervoor zorgt dat het geheel met de hulpmiddelen zo optimaal mogelijk functioneert.
Een schermuitleesprogramma of –software (engels: screanreader) zorgt ervoor dat wat er zich op het scherm afspeelt op een zinvolle en gestructureerde manier wordt klaargemaakt om in braille of via spraakweergave toegankelijk te zijn. Dit programma bepaalt dan ook in zeer hoge mate de manier waarop met een PC gewerkt wordt als blinde of zwaar-slechtziende. De gebruikte brailleleesregel en het spraaksyntheseprogramma moeten goed samenwerken (compatibel zijn) met het schermuitleesprogramma. Sommige schermuitleesprogramma's beschikken tevens over vergrotingsmogelijkheden; Supernova en Virgo zijn hiervan voorbeelden. Dit kan nuttig zijn voor zwaar slechtzienden die, naast vergroting en spraak, eveneens braille gebruiken of dit binnen afzienbare tijd nodig hebben. De keuze voor een bepaald schermuitleesprogramma hangt af van verschillende factoren:
Spraakweergave is absoluut verantwoord voor een blinde PC-gebruiker, ook als hij in hoofdzaak een brailleleesregel gebruikt. Het snel voorlezen van een stuk tekst is een typisch voorbeeld van iets dat efficiënt via spraak kan gebeuren. In principe is het mogelijk om enkel met spraak of enkel met braille te werken maar dat vraagt een nog veel hogere concentratie dan wanneer beiden ter beschikking zijn. Taal en spreeksnelheid zijn bij spraakweergave natuurlijk cruciale gegevens. Behoorlijk verstaanbaar Nederlands en de snelheid waarmee het uitgesproken wordt zijn subjectieve gegevens; uitproberen is het advies om uitsluitsel te krijgen. Tegenwoordig is er enkel nog sprake van software die zorgt voor de spraakweergave op een PC, vroeger gebeurde dit met extra randapparaten. Ondanks het feit dat Nederlands eerder uitzonderlijk standaard meegeleverd wordt bij vergrotingssoftware en schermuitleesprogramma's, zijn er toch al heel wat programma's beschikbaar. Een goed up-to-date overzicht is te vinden op http://www.blindsupport.be/synthesizers.php.
Personen die het brailleschrift goed beheersen en tevens behoorlijk kunnen typen komen in aanmerking om op een zinvolle manier een brailleleesregel te gebruiken. Voor iemand die op latere leeftijd blind wordt is het erg lastig tot onmogelijk om het brailleschrift aan te leren en ermee te werken vanwege de sterk afgenomen tastzin. Het is eveneens aan te bevelen om spraak te combineren met brailleweergave. Met spraak kunt u makkelijker snel een stuk tekst laten voorlezen en de braille dient dan eerder om een goed woordbeeld te krijgen.
Zoals vorige keer reeds gezegd beschouwen we een brailleleesregel met 40 braillecellen als een minimum om behoorlijk te kunnen werken. De meningen over het ideale aantal braillecellen verschillen dusdanig dat het moeilijk op voorhand te bepalen is welk aantal braillecellen voor iemand als optimaal aangevoeld wordt. Het blijkt dat gebruikers verschillende soorten leestechnieken hanteren. Als algemene richtlijn stellen we dat een brailleleesregel met meer dan 40 (60, 70 of 80) braillecellen verantwoord kan zijn voor personen die intensief met teksten bezig zijn of die een uitgesproken voorkeur hebben voor braille.
De brailleleesregel moet goed passen (40 braillecellen bij een draagbare computer) bij uw computer en compatibel zijn met het schermuitleesprogramma. Vraag de leverancier van het schermuitleesprogramma welke merken en types brailleleesregels goed ondersteund worden.
Om als blinde gedrukte teksten te kunnen lezen bestaat de mogelijkheid om via een scanner (hardware) met bijhorende tekstherkenningsoftware (bv. OmniPage en FineReader) de tekst in te scannen, te herkennen en tenslotte toegankelijk te maken via spraakweergave en/of braille. Deze combinatie van hard- en software is slechts werkbaar als de computer reeds voorzien is van de nodige aanpassingen zoals een schermuitleesprogramma, een spraaksynthesesoftware en een brailleleesregel. Met de herkende tekst kan u daarna alle kanten uit: opslaan op de harde schijf van de PC, kopiëren van tekstfragmenten om te gebruiken in uw eigen teksten en afdrukken in braille.
Er zijn echter ook tekstherkenningssytemen op de markt, die een specifiek voor de doelgroep aangepaste tekstherkenningssoftware (bv. Open Book en Kurzweil 1000) uitbrengen die ook op een niet aangepaste PC bruikbaar zijn. Deze pakketten zijn extra gebruiksvriendelijk voor blinden omdat ze volledig met de toetsen te bedienen zijn, via geluidssignalen de gebruikers melden waarmee ze bezig zijn en beschikken over een spraakweergave. De tekst wordt dus voorgelezen nadat hij gescand en herkend is. Ook bij deze systemen kan de herkende tekst bewaard worden op de harde schijf voor later gebruik.
Een brailleprinter drukt brailleschrift op papier of licht karton en wordt gestuurd vanuit de PC. Er zijn printers die langs één zijde van het papier drukken (enkelzijdig) en modellen die langs beide kanten van een blad drukken (dubbelzijdig of interpoint). Deze laatste zijn uiteraard zuiniger met papier maar kosten meer dan de enkelzijdige uitvoeringen. Het is enkel zinvol te kiezen voor een dubbelzijdige brailleprinter wanneer men zeer veel denkt te moeten printen.
Een brailleprinter is een zinvolle aanvulling op een computerconfiguratie indien er nood is aan het afdrukken van braille, voor bijvoorbeeld het voeren van correspondentie en het bewaren van nota's. Vergeet niet dat een brailleprinter erg lawaaierig kan zijn en dat het opslaan van braillepapier veel ruimte in beslag neemt. Het bewaren van teksten gebeurt efficiënter op computer; ook het terugvinden van bepaalde teksten kan veelal sneller met de computer gebeuren.
Een zeer uitgebreide toelichting bij het kiezen van een computer en de nodige aanpassingen is te vinden in een publicatie van het Nederlandse IRV (Instituut voor Revalidatievraagstukken): “Keuzewijzer computerhulpmiddelen bij problemen bij het zien”. Deze is gratis verkrijgbaar als Word-file via de website van de Federatie Slechtzienden- en Blindenbelang uit Nederland: http://www.sb-belang.nl/download/Keuzewijzer%20Geindexeerd.doc
Jan Engelen
Kath. Universiteit Leuven en InfoVisie VZW
Reeds lange tijd gebruiken mensen met een visuele handicap speciale merktekens om voorwerpen uit hun omgeving te herkennen. Als dit niet kan op basis van de tactiele kenmerken van het voorwerp, dan is het meestal wel mogelijk speciale merktekens aan te brengen om zo de herkenning mogelijk te maken.
Een van meest gebruikte types merktekens zijn lintjes met een voelbare code die voor het markeren van kleren ingezet worden. Andere klassieke merktekens zijn de braillestrookjes die met een Dymo-tang in reliëfschrift aangemaakt worden of nog de beschrijfbare magneetkaartjes waar een audioboodschap van ongeveer 10 seconden op geregistreerd kan worden. Die kaartjes worden dan aan het voorwerp bevestigd (Meer info op http://www.tiresias.org/equipment/electronic_labelling.htm).
In deze bijdrage wil ik echter dieper ingaan op de standaard elektronische markeringssystemen die beschikbaar zijn voor personen met een visuele handicap of binnenkort op de markt mogen verwacht worden. Een essentieel verschil met de klassieke markeringen (behalve de audiokaartjes) is wel dat er een apart toestel (dat evt. heel compact kan zijn) nodig is om de markering af te lezen.
Vanuit een technologisch perspectief kan men verschillende types markeringen onderscheiden. De twee eerste zijn in feite geen echte elektronische markering maar een optische. Elektronica komt er wel bij te pas om ze te lezen.
We gaan hier wat dieper op in.
Dit zijn de meest bekende. Ze bestaan altijd uit een opeenvolging van dunne en dikke strepen. Met een optische leespen kan dit patroon van licht en donker in een computergeheugen opgeslagen worden en zal de computer daarna ook uit de opeenvolging van de breedte van de strepen een nummer of zelfs een tekst(je) distilleren. Om praktische redenen is de lengte beperkt tot max. 14 tekens (cijfers of letters).
De hoogte van de strepen heeft geen enkel belang. Soms wordt die zeer lang gekozen (bv. volledig rondom een fles spuitwater) zodat de supermarktcomputers ze gemakkelijk kunnen vinden.
-12345678-
Figuur 1: Voorbeeld van een lineaire strepencode, bestaande uit een
reeks vertikale streepjes die variëren in lijndikte.
Er zijn enkele tientallen types van strepencodes, ieder met eigen voor- en nadelen. Zo is het bv. gemakkelijker (en kan er dus sneller en meer betrouwbaar gewerkt worden) voor een computerprogramma als er maar strepen met twee verschillende diktes gebruikt worden. Nadelig is dan weer dat zo'n code langere patronen geeft. Daarom bestaan er ook codes met drie of vier verschillende streepdiktes.
Lineaire strepencodes kunnen op drie manieren gelezen worden:
Deze wordt over de strepencode geschoven en de opeenvolging van licht en donker wordt geregistreerd. De software die de strepencode in cijfers of tekst omzet is dikwijls in het leestoestelletje ingebouwd. Sommige van deze leespennen hebben een display, anderen gedragen zich als een computertoetsenbord (en worden ook zo aangesloten aan een PC) zodat het gelezen nummer onmiddellijk in de computer ingevoerd wordt. Andere leespennen (bv. de Voilà) hebben een spraakrecorder ingebouwd in de pen (zie verder). Nog andere (meestal iets grotere) kunnen in hun eigen databank gaan kijken wat de betekenis van de gelezen nummers is en kunnen deze info dan uitspreken.
Nadelig aan deze systemen is dat het schuiven van de pen over de strepencode vrij gelijkmatig moet gebeuren, wat niet evident is als men de code niet kan zien.
Hierbij projecteert het leestoestel een gekleurde streep licht op de strepencode. In feite is dit echter één enkele lichtvlek die snel beweegt en zo de indruk geeft van een lijn.
Uit de tijdsafhankelijke weerkaatsingen van licht en donker, die door een lichtdetector die ook in het toestel zit, gemeten worden, kan de code via een computer terug ontcijferd worden.
Groot voordeel van deze toestellen is dat er geen contact nodig is met de strepencode zelf. Nadeel voor mensen met een visuele handicap is natuurlijk dat zij de geprojecteerde lichtstreep niet zien en dus ook het toestel niet vlot kunnen richten op de strepencode.
In dit geval projecteert het leestoestel achtereenvolgens een hele reeks lichtlijnen in allerlei richtingen. Voordeel is dat elke code die ontdekt wordt in een rechthoekig gebied in de buurt van het leestoestel, om het even in welke richting de strepen nu staan, gelezen zal worden. In dat geval moet het voorwerp met de strepencode slechts in de buurt van het leestoestel gehouden worden (vb. I.d.mate II). Nadelig voor de draagbaarheid is dan weer dat zulke toestellen lichtpatronen projecteren en dus batterijen verslinden.
De tweedimensionale scanner is de klassieke opstelling in elke moderne supermarkt. De caissière moet de strepencode op een product maar richten naar het toestel. Spuitwaterflessen met hun rondomrond code worden altijd gedetecteerd.
In algemene termen is een strepencodelezer een licht-en-donker detector die een nummer kan afleiden uit een strepenpatroon. Alle extra informatie, bv. de naam of prijs of kleur van een product, moet in een computerdatabank opgevraagd worden. Als het om beperkte aantallen gaat (bv. een tweehonderdtal codes voor de Voilà) kunnen die gegevens in het leestoestel zitten, zoniet is een verbinding met een grotere computer nodig. In de nabije toekomst mag wel verwacht worden dat dit draadloos kan gebeuren (zie voetnoot 1) .
De productgegevens die bij de strepencodes horen zijn niet altijd gemakkelijk te verkrijgen in elektronische vorm voor de eindgebruiker. Toch beloven de Amerikaanse distributeurs van de I.d.mate dat zij de gegevens van ong. ¾ miljoen producten kunnen meeleveren. Hoeveel ervan in Europa bruikbaar zijn is onzeker zodat men best beroep doet op een ervaren leverancier (met supermarkt connecties) als men relevante gegevens wenst.
Bovendien is in verschillende Europese onderzoeksprojecten al vastgesteld dat strepencodes niet eenduidig zijn en bv. hergebruikt worden als een bepaald product uit de handel genomen is en een ander in de plaats kwam. Voorzichtigheid is dus wel aan de orde. In alle toestellen voor personen met een visuele handicap kunnen de beschrijvingen van producten die bij een bepaalde code horen, wel aangepast worden.
Zoals al kort aangehaald werd, kan men ook in verticale richting veranderingen aanbrengen in een strepencode. Op deze manier bekomt men tweedimensionale codes of matrixcodes. Het grote voordeel van deze codes is dat ze veel meer informatie bevatten dan hun lineaire voorlopers (theoretisch meer dan duizend, praktisch ongeveer 800 letters of cijfers). Men kan dus heel wat gegevens in de strepencode zelf opslaan en dus eruit lezen zonder dat de verbinding met een databank nodig is. Het is bv. mogelijk om de hele inhoudstafel van een muziek-cd in één matrixcode op te slaan.
Ook voor 2D-codes bestaan er al een half dozijn standaarden voor de codering van gegevens. De meest bekende is het PDF417 formaat (zie voetnoot 2) waarvan hieronder een voorbeeldje gegeven is. Een ander type code is gegeven in de volgende paragraaf.
Figuur 2: Voorbeeld van een tweedimensionale strepencode (PDF417),
bestaande uit een wirwar van zwarte en witte vlakjes.
Omdat zulke patronen nu in twee richtingen verschillend zijn heeft men behoefte aan speciale leesapparatuur. In feite dient men over een camera te beschikken en moet de computer later in het elektronische camerabeeld eerst en vooral de code zelf zoeken. Daarna moet de inhoud ervan geanalyseerd worden.
Dit betekent, althans nog op dit ogenblik, dat de leesapparatuur een stuk complexer en duurder is dan voor lineaire codes.
Toch is er al een systeem voor visueel gehandicapte personen op de markt (zij het met zeer eenvoudige matrixcodes). De Audioident oplossing van de firma AudioCharta bestaat uit een goedkope webcam die gebruikt wordt om matrixcodes, zgn. Optic Markers, te lezen. Gezien de zeer beperkte informatie die in een OpticMarker kan opgeslagen worden is hier nog wel een link met een computerdatabank nodig.
Figuur 3: Voorbeeld van een Optic Marker (AudioIdent); zwarte blokjes
tegen een witte achtergrond in een dik omlijnd vierkant.
De bruikbaarheid van echte matrixcodes voor mensen met een visuele handicap wordt in het Europese Craft project “Talking Bar Codes” onderzocht.
Omdat het niet altijd praktisch is om strepencodes efficiënt af te lezen hebben supermarktgroepen op dit ogenblik grote belangstelling voor volledig draadloze oplossingen.
Deze zijn gebaseerd op miniatuurzendertjes met computer en computergeheugen die bijzonder klein gemaakt kunnen worden (grootte ong. 1 eurocent stuk). Alle gegevens over een product kunnen in het computerchipgeheugen opgeslagen worden en kunnen bovendien op afstand (tot ong. 1 meter) draadloos uitgelezen worden. Hiervan komt de naam RFID, “RadioFrekwente IDentificatie”.
Technologisch kan dit (het is op grote schaal al uitgetest in supermarkten) maar de “smart tag” is nog veel te duur om aan alle producten bevestigd te worden. Specialisten gaan ervan uit dat de prijs over enkele jaren echter onder de twee eurocent per tag zou kunnen komen. In dat geval zullen alle individuele producten in een supermarkt ermee uitgerust kunnen worden.
Het feit dat smart tags of RFIDs op afstand gelezen kunnen worden maakt het bv. mogelijk om automatisch een kasticket aan te maken bij de kassa (zonder dat de gekochte waren uit het winkelkarretje moeten gehaald worden) en ook om na te gaan of er voldoende voorraad in de rekken staat.
In de campusbibliotheek Arenberg van de K.U.Leuven in Heverlee worden alle boeken met een smart tag uitgerust. Wanneer men een stapel boeken uitleent, leest de computer de individuele tags per boek en registreert de uitlening in één keer. Ook bij de teruggave wordt veel tijd gespaard. Deze oplossing is, zoals gezegd, vrij duur maar in een bibliotheek worden in principe natuurlijk alle boeken teruggebracht.
Het spreekt vanzelf dat deze smart tags een zeer groot nut zullen hebben voor mensen met een visuele handicap en er worden ook toepassingen voor hen ontwikkeld.
Matsushita heeft onlangs plannen bekend gemaakt voor een “Hand Held Terminal for the Blind” die smart tags kan beschrijven en uitlezen. Veel details zijn er echter niet bekend over deze ontwikkeling of over andere gelijkaardige plannen.
Alhoewel een evolutie naar volledige elektronische (smart) tags zeer duidelijk merkbaar is, kan men voor het markeren van goederen toch nog zeer nuttig beroep doen op strepencodes. Bij de keuze van een oplossing moet men wel letten op het gebruiksgemak (pennen zijn moeilijker in gebruik dan scanners) en op de grootte van de databank met gegevens over producten die meegeleverd worden. En uiteraard heeft de prijs ook belang.
In april 2004 waren volgende apparaten voor strepencodes of RFID tags beschikbaar voor de doelgroep van personen met een visuele handicap:
| LINEAIRE CODES | |
| Leespennen | |
| Voila | http://www.itack.fr |
| E Z Bar | http://www.pcsgames.com |
| Lineaire scansystemen | |
| I.D.Mate | http://www.envisionamerica.com/idmate.htm |
| Scan_and_Say | http://www.barcode-solutions.com/scanandsay.html |
| Tweedimensionele scansystemen | |
| I.D.Mate II | http://www.envisionamerica.com/idmate.htm
http://www.senderogroup.com/shopidmate.htm |
| Scanacan | http://www.fergusonenterprises.com |
| Super E Z Bar | http://www.pcsgames.com |
| TWEEDIMENSIONELE of MATRIX CODES | |
| AudioIdent (*) | http://www.kobavision.be/eng/audiocharta.html
http://www.audiocharta.com/ac/index.php |
| 2DCode (via PDA) | http://www.cs.virginia.edu/~pfr/nancys/envisioned.htm |
| LEESSYSTEMEN VOOR RFID TAGS | |
| Matsushita | http://www.tiresias.org/equipment/electronic_labelling.htm |
| 3M (niet specifiek voor visueel gehandicapte personen) | http://cms.3m.com/cms/US/en/2-115/cerueFD/view.jhtml |
Van de Voilà is een technische fiche opgenomen elders in dit nummer.
voetnoot
¹ De gedetailleerde beschrijving van de systemen die hiervoor
gebruikt kunnen
worden vallen buiten het bestek van dit artikel maar “gratis draadloze
verbindingen” zijn
thans mogelijk tot een honderdtal meters. Voor afstanden tot een
tiental meters
kan men Bluetooth, gebruiken, voor maximaal zo'n honderd meter gebruikt
men WIFI
(ook draadloos LAN genoemd). Hiervoor heeft men alleen
installatiekosten (WIFI
netwerken zijn spotgoedkoop op dit ogenblik).
Voor grotere afstanden moet men meestal via het GSM-netwerk of het
geplande UMTS-netwerk passeren. Hiervoor betaalt men uiteraard aan de
telecomoperator in verhouding tot de hoeveelheid gegevens die men
verstuurt.
terug
naar verwerking van de gegevens
² dat echter niets te maken
heeft met het PDF-formaat voor computerdocumenten.
terug naar beschrijving
tweedimensionale codes
Christiaan Pinkster - Visio TOVG
Halverwege de jaren 80 kocht ik mijn eerste Walkman. Met de
hoofdtelefoon, met felgekleurde oranje oordophoesjes onder m'n valhelm
gepropt heb ik onderweg op de brommer naar de middelbare school heel
wat mee zitten galmen met de discomuziek
uit die jaren.
De Walkman werd al snel, begin jaren 80, voorzien van een FM Tuner en
een opname/dicteer functie. Hiermee ontstond een, voor blinden en
slechtzienden, ideaal apparaat om notities te maken of onderweg boeken
te lezen.
In de jaren
90 zie je langzamerhand een splitsing ontstaan. Voor het luisteren naar
muziek
blijft de naam Walkman gehandhaafd. Voor het opnemen van spraak wordt
steeds
meer gebruik gemaakt van de term memorecorder. De memorecorder wordt
uitgerust
met steeds meer geavanceerde functies. Snelheidsregeling,
spraaksturing, indexering
en een microfoongevoeligheidsschakelaar (leuk woord voor de
scrabbleliefhebber).
Om in de behoefte van de consument naar steeds kleinere voorwerpen te
voorzien werd de standaard cassette vervangen door de microcassette.
En dan nu alweer een aantal jaren in de 21 ste eeuw, niet wetend hoe
dit decennium te noemen: de nullies?, zie je ook hier de digitalisering
terrein winnen.
De opkomst van steeds kleinere opslagmedia met een steeds grotere
capaciteit voor de computer, maakt dat de koppeling tussen de
memorecorder en de computer
snel is gemaakt.
In dit artikel bespreek ik twee systemen met spraakopnamemogelijkheid,
met
als gemeenschappelijke eigenschap dat ze aan te sluiten zijn aan de
computer.
De Mega Stick is een digitale audio player voor zowel MP3 als WMA bestanden. Toegevoegd zijn een FM radio en een opnamemogelijkheid voor spraak en radio. Het geheugen is een 128 MB USB flashkaart. De geïntegreerde USB connector maakt directe aansluiting op de USB poort van de computer mogelijk. Eventueel kan gebruik gemaakt worden van een USB verlengkabel.
Voor het gebruik met Windows XP zijn geen extra drivers en software nodig. De Mega Stick wordt direct herkend als verwisselbare schijf. Met de Windows verkenner kunnen bestanden op een eenvoudige manier van en naar de schijf gesleept worden.
De Mega Stick is goed te gebruiken als memorecorder. De bediening is door de weinige knoppen, na enige training, goed te doen. De opgenomen spraakbestanden worden, genummerd in een aparte map, op de Mega Stick gezet. Door gebruik te maken van het snelmenu in de verkenner kunnen bestanden eenvoudig worden verwijderd, van naam veranderd en verplaatst. Alle standaard mediaplayers kunnen de opgenomen tekst laten horen.
Dit is een professionele digitale memorecorder die gekoppeld kan worden aan de computer door middel van een USB kabel. Met de bijgeleverde 16 MB geheugenkaart kan een kleine 6 uur aan tekst worden opgenomen. Voor het afspelen van de geluidsbestanden op de computer wordt speciale software bijgeleverd. De software is goed toegankelijk met hulpmiddelen. De basis van de software is een op Windows Verkenner gelijkende omgeving.
Tegen meerprijs wordt spraakinvoersoftware, Dragon Naturally
Speaking, bijgeleverd. Met deze software wordt de spraak, na een
uitgebreid trainingsprogramma door de gebruiker, omgezet in tekst
(bijvoorbeeld naar Microsoft Word). Deze specifieke functie werkt op
dit moment nog moeizaam samen met de hulpmiddelen welke gebruikt worden
door blinden en slechtzienden om het scherm te lezen.
De basis van de memorecorder is, na enige training, goed te bedienen
door mensen met een visuele beperking.
Het basisgebruik van de digitale memorecorder is hetzelfde als de conventionele cassettememorecorder. Veelal gaat het om het maken van kleine notities zoals boodschappenlijstjes, noteren van een telefoonnummer of een gemaakte afspraak. De memorecorder fungeert hiermee als een soort kladblok. De gemaakte notities dienen veelal thuis te worden overgenomen in een agenda, telefoonlijst of kunnen gewist worden.
Het verschil ligt met name in het verwerken van de opgenomen tekst.
Door de memorecorder aan de computer te koppelen kunnen de
spraakfragmenten in hun geheel worden geplaatst op een logische plek.
Een redelijke kennis van de mogelijkheden van de Windows verkenner is
hierbij wel noodzakelijk. Het maken van een logische mappenstructuur,
het hernoemen van een genummerd spraakfragment, het verplaatsen van
deze bestanden en het verwijderen van de opnames van de memorecorder
zijn handelingen die veelvuldig gedaan moeten worden. Het is ook
mogelijk de spraakfragmenten te plaatsen in de agenda van Microsoft
Outlook.
Het opnieuw moeten schrijven van een notitie hoort op deze manier tot
het verleden.
Een cassette hoor je en voel je “draaien” tijdens de opname. De te gebruiken knoppen werken veelal mechanisch; je voelt bijvoorbeeld of de opnameknop is ingedrukt. De eenvoud van het apparaat is het sterkste punt.
Als een digitale memorecorder los van de computer wordt gebruikt, wordt de bediening stukken moeilijker. Met name het wissen van opgenomen notities is zonder visuele controle niet uitvoerbaar. Hiervoor moet men dieper in de menustructuur van de memorecorder werken. Een klusje waarbij door diverse submenu's genavigeerd moet worden. Daarbij is er weinig tot geen auditieve feedback tijdens de opname.
Een digitale memorecorder is voor mensen die veel gebruik maken van
de computer
een goed alternatief voor de conventionele cassettememorecorder.
Een professionele memorecorder zoals de Sony ICD-MS515 is geschikt voor
mensen die hoge eisen stellen aan de geluidskwaliteit of willen werken
met spraak naar tekstsoftware. De laatste versie van deze software,
Dragon Naturally Speaking 7, is op dit moment nog onvoldoende getest
met de veelgebruikte schermuitleessoftware.
Een
USB stick met MP3-speler en spraakopnamemogelijkheid is geschikt voor
mensen
die minder hoge eisen stellen aan de geluidskwaliteit en voordelen zien
in de
multi-inzetbaarheid van de recorder zoals opslagmedium voor data.
Tot slot nog de prijs van beide systemen. De Sony memorecorder kost, zonder spraak naar tekstsoftware rond de 400 euro. Voor een meerprijs van 50 euro wordt ook deze software meegeleverd. De MSI megastick 1 kost ongeveer 100 euro.
M'n neefje gaat naar dezelfde middelbare school als waar ik op heb
gezeten. Over twintig jaar zal hij zeggen: Halverwege de nullies kocht
ik mijn eerste MP3-speler. Met de knalgele oordopjes onder m'n valhelm
gepropt heb ik onderweg op de scooter heel wat mee zitten galmen met de
dancemuziek uit die jaren.
M'n jongste dochter is 5. Over 11 jaar heeft zij de brommergerechtigde
leeftijd bereikt. Het meest nieuwsgierig ben ik naar het muziekgenre
waarnaar zij luistert.
Hein Kramer – Het Loo Erf
Een toestel waarmee men, zonder computerkennis, gedrukte teksten inscant en daarna beluistert, heeft verschillende namen. In Nederland wordt de benaming ‘voorleesapparatuur' gebruikt, zoals ook vermeld in de regeling hulpmiddelen van de AWBZ-wet. De naam autonome leesmachine wordt in België en in het dagelijkse taalverkeer van hulpmiddelenadviseurs gebruikt. In dit artikel hebben we er voor gekozen de naam voorleesapparatuur te gebruiken.
In Nederland zijn vanaf 2003 de voorleesapparaten in de ‘regeling
hulpmiddelen van de AWBZ' opgenomen. De voorleesapparatuur wordt in
Nederland door de ziektekostenverzekeraars in bruikleen verstrekt aan
blinden en zeer slechtzienden, die vanwege hun visuele beperking geen
geschreven tekst meer kunnen lezen en niet geholpen zijn met enig ander
hulpmiddel zoals een computeraanpassing, een beeldschermloep,
contrastverhogende apparatuur of een optisch hulpmiddel.
Dit betekent dat men een voorleesapparaat kan aanvragen indien men niet
in
staat is met vergroting, spraak of braille een computer te
leren bedienen
en niet kan lezen met enig optisch hulpmiddel of
beeldschermloep.
In Nederland werden weinig voorleesapparaten verkocht omwille van de
hoge prijs.
Tot 2003 werden de apparaten nauwelijks vergoed. Slechts 1 à 2
bedrijven
voerden een actief verkoopsbeleid.
Sinds het voorjaar 2003 is er veel in beweging gekomen. Bijna elke
leverancier
van geavanceerde hulpmiddelen heeft een voorleesapparaat in de
verkooplijst opgenomen.
Het werkelijk op de markt brengen komt sinds juni-juli 2003 pas goed op
gang.
De hulpmiddelenleveranciers zien afzetmogelijkheden en geven overal
demonstraties.
In Nederland zijn, inclusief de Hedoscan, momenteel zeven verschillende
voorleesapparaten
beschikbaar.
In 1976 bouwde Ray Kurzweil een voorleesapparaat voor Steveland
Judkins Morris (Stevie Wonder). In Europa worden voorleesapparaten al
meer dan 15 jaar verkocht. De op PC-gebaseerde tekstherkenningssystemen
zijn in de afgelopen 15 jaar wel meer verkocht en toegepast dan de
autonome tekstherkenningssystemen.
In september 2001 publiceerde Jeroen Baldewijns in Infovisie Magazine
(IM 15,3)
een vergelijkende test van vier voorleesapparaten. Enkele jaren later,
in september
2003, beschreef Hein Kramer in Infovisie Magazine (IM 17,3) de
resultaten van
een vergelijkende test van zes voorleesapparaten. Intussen is er nog
een toestel
bijgekomen, de Hedoscan, die hierna beschreven wordt.
De Hedoscan is aan dezelfde test onderworpen als de in september 2003 geteste voorleesapparaten.
De Hedoscan is een autonoom apparaat waarbij de scanner geplaatst is op de centrale eenheid. Het bedieningspaneel is schuin, is boven op de centrale eenheid geplaatst en heeft 16 toetsen en 3 draaiknoppen. De scanner is boven op de centrale eenheid geplaatst waarbij het deksel aan de linkerzijde moet worden opgetild. Het links optillen is even wennen maar is geen probleem. De toetsen en draaiknoppen zijn goed te bedienen en zijn logisch gerangschikt. De toetsen zijn verschillend van vorm, zodat tactiel waargenomen kan worden waar men zich bevindt op het bedieningspaneel. De Hedoscan heeft de meeste toetsen voor het bedienen van het scansysteem. De fabrikant levert op verzoek afdekplaten waarbij 11 of 7 toetsen kunnen worden afgedekt. De basisbediening kan met 5 toetsen verricht worden, waarbij het opslaan van teksten en de wijze van voorlezen uitgeschakeld worden. Bij de afdekking van 7 toetsen blijven er 9 toetsen beschikbaar, waarbij het opslaan van tekst niet mogelijk is. Het afdekken van de toetsen maakt het apparaat zeer geschikt voor verschillende gebruikersniveau.
De draaiknoppen voor het wijzigen van volume en van hoge en lage tonen zijn steeds beschikbaar en door de keuze van draaiknoppen is het zoeken naar een goede instelling zeer goed toegankelijk.
De Hedoscan maakt gebruik van het FineReader tekstherkenningsprogramma.
Voor de uitgebreide test in september 2003 hadden we gekozen om van 2 huisadressen een paar dagen post te verzamelen en aan te vullen met officiële brieven, bankafschriften en bladzijden uit boeken en magazines. In totaal hebben we toen elk apparaat 31 documenten laten scannen, verdeeld over 3 categorieën.
Als testmateriaal voor de Hedoscan is hetzelfde materiaal gebruikt als bij de test van de zes voorleesapparaten in september 2003:
De tijd die de Hedoscan nodig heeft om een tekst te scannen en te starten met voorlezen, is vrijwel gelijk aan de in september geteste apparaten en heeft daarom geen verdere aandacht gekregen. Gemiddeld duurt het scannen en voorlezen 20 à 60 seconden, afhankelijk van het aangeboden document.
In totaal zijn er meer dan 45 verschillende pagina's beoordeeld. We zijn uitgegaan van begrijpbaar voorlezen. Getallen en namen hebben we beoordeeld op foutloos voorlezen. De 45 pagina's zijn geselecteerd uit de dagelijkse post.
Vrijwel alle gescande bladzijden worden herkend en ook begrijpbaar
voorgelezen.
Systemen met FineReader (zoals de Hedoscan) kunnen teksten, weergegeven
in een kleur, of tekst op een gekleurde achtergrond, goed lezen.
Bij meerdere kleurvlakken of meerdere tekstkleuren op een bladzijde
worden de zwarte letters en de letters in het eerst gescande kleurvlak
goed voorgelezen. De tekst in een kadervak met andere achtergrondkleur
wordt echter niet herkend.
Tijdschriften hebben vaak op één bladzijde meerdere
kadervakken die in verschillende kleuren weergeven worden. De hele
bladzijde kan dan niet in éénmaal worden voorgelezen.
Uitknippen van de artikels is een manier om de tekst toch te laten
voorlezen maar daar heb je hulp van een ziende bij nodig.
De Hedoscan kan wel goed omgaan met standaardteksten op wit papier. Een
brief van de gemeente, een brief van de belastingsdienst en een
bladzijde uit een boek worden zonder problemen gescand en voorgelezen.
De Hedoscan kan kolommen detecteren. Vooral bij bankafschriften en
nota's is dit van belang. Het detecteren van kolommen werkt niet geheel
foutloos. De informatie is altijd uit de voorgelezen tekst te
herkennen. De hoeveelheid getallen die in de informatie op de
documenten staat, beïnvloedt het begrijpend lezen. Een loonbrief
bevat erg veel cijferinformatie en afkortingen. De voorleesapparaten
lezen de informatie netjes voor, maar na 10 à 15 minuten
voorlezen is de samenhang van de stortvloed aan getallen en codes niet
meer te vatten. Je weet wel dat het om een loonbrief gaat en dat je
veel belastingen en premies moet afdragen.
We hebben ook folders van afhaalrestaurants laten voorlezen. De
hoeveelheid informatie is vaak overweldigend en soms wordt de kolom met
de prijzen niet achter het gerecht voorgelezen. De beschrijvende
informatie is wel duidelijk en dat de Chinees Saotosoep met Woei wok
Yuk kan bezorgen, wordt netjes voorgelezen.
De spraakweergave in de Nederlandse taal is goed. De Hedoscan maakt gebruik van de Real Speak synthesizer.
De Hedoscan heeft 16 bedieningstoetsen of, met één van de afdekplaten, 9 of 5 bedieningstoetsen.
Met 5 toetsen is de bediening zeer eenvoudig. Men kan met het apparaat een document inlezen en onmiddellijk laten voorlezen. Ook is er de mogelijkheid om te pauzeren en vooruit en achteruit in het document te bewegen.
Met 9 toetsen wordt de bediening van de 5 toetsen uitgebreid met de mogelijkheid voor het spellend voorlezen, of bladzijde voor bladzijde, of zin voor zin of woord voor woord.
Het toestel is beschikbaar met Vera stem (Real Speak) of met de Talkmaster synthesizer. Het testexemplaar was uitgevoerd met Real Speak.
Mobitext MP3 speler USB is aansluitbaar (zie verder).
Een Brailleleesregel wordt op dit moment niet aangeboden in Nederland.
De Hedoscan biedt de mogelijkheid tot het aansluiten van een mobiele Mobitext MP3-speler. De Mobitext is ongeveer zo groot als een wegwerpaansteker of memostick (zie ook het artikel van Christiaan Pinkster in dit nummer van Infovisie Magazine). De Mobitext kan tot maximaal 40 uur gesproken teksten in het geheugen bewaren. In de trein 40 uur luisteren betekent dat van Brussel tot Lissabon geluisterd kan worden naar gescande teksten.
De Mobitext kan aan de zijkant van de Hedoscan aangesloten worden op een USB-aansluiting. Het laden van de teksten verloopt snel en is redelijk eenvoudig. Jammer is dat er geen signaal gegeven wordt als het laden voltooid is. Bij het laden van nieuwe teksten worden de oude teksten overschreven.
De Hedoscan is een goed voorleesapparaat dat aan de verwachtingen voldoet. De Hedoscan is een autonoom apparaat zonder snoeren of aansluitingen voor beeldscherm en toetsenbord. In vergelijking met de zes voorleesapparaten die in september 2003 getest zijn, mag de Hedoscan als een goede concurrent beschouwd worden. Vooral de afdekplaten maken het apparaat geschikt voor verschillende categorieën gebruikers.
We presenteren u een ‘top 5' van de meest in het oog springende websites die wij in de afgelopen periode ontdekt hebben, met een korte omschrijving van de inhoud. De sites zijn alfabetisch geschikt.
Dit is de website van een gebruikersgroep (gg) van de Hobby Computer Club (HCC). Een gebruikersgroep, die zich richt op computertoepassingen voor personen met één (of meer) functiebeperking(en). Bitje Special is als gebruikersgroep opgericht op 17 mei 1997 en telt momenteel 348 leden.
Website van een wereldwijd verspreide organisatie die zich inlaat met alle aspecten die te maken hebben met onderwijs voor personen met een visuele handicap.
Met de vakantieperiode in het vizier kan u op deze site terecht voor omzettingen van allerlei munteenheden. Er zijn ook links naar allerlei sites die met reizen te maken hebben.
Op deze site zijn alle onderwerpen die in de eerste plaats senioren (maar ook andere personen) aanbelangen op een overzichtelijke manier gebundeld.
Wikipedia is een gemeenschapsproject met als doel in elke taal een complete encyclopedie op het web te creëren. Wikipedia is gratis en zonder aanmelding te gebruiken om informatie te zoeken, toe te voegen of te bewerken.
29 juni tot 2 juli 2004 (*)
De derde in een nieuwe reeks internationale conferenties over
technologie en ontwikkelingen ten behoeve van personen met een visuele
of auditieve handicap.
Het thema op CVHI 2004 is “State-of-the-art and New Challenges”. Dit
evenement richt zich hoofdzakelijk tot professionelen. Er zijn ook
studiebeurzen beschikbaar voor personen (tot 35 jaar) in opleiding.
Plaats : Hotel Alixares, Granada, Spanje
Info : Ms. V. Romanes
CVHI 2004 secretariat
Department of Electronics and Electrical Engineering
University of Glasgow
Rankine Building, Oakfield Avenue
Glasgow G12 8LT
Schotland
E-mail: v.romanes@elec.gla.ac.uk
Website: www.elec.gla.ac.uk/Events_page/CVHI
7 tot 9 juli 2004 (*)
Negende in een reeks internationale conferenties die de aandacht toespitst op alle aspecten van informatie, communicatie en hulpmiddelen voor personen met een handicap en senioren. Deze conferentie richt zich hoofdzakelijk tot professionelen.
Plaats : Université Pierre et Marie Curie, Parijs, Frankrijk
Info : Klaus Miesenberger
Johannes Kepler Universität Linz
Altenbergerstr. 69
4040 Linz
Oostenrijk
Telefoon: +43 732 24 68 92 32
Fax: +43 732 24 68 93 22
E-mail: icchp@aib.uni-linz.ac.at
Website: www.icchp.org
13 tot 15 juli 2004
Hulpmiddelenbeurs met een groot aandeel van Britse producenten van geavanceerde hulpmiddelen voor personen met een visuele handicap. Deze beurs richt zich tot het grote publiek en de toegang is gratis.
Plaats : Clarendon Suites, Hagley Road, Birmingham, Groot-Brittannië
Info : Stewart Morehead
Queen Alexandra College
Court Oak Road, Harborne
Birmingham B17 9TG
Groot-Brittannië
Telefoon: +44 121 428 5050
Fax: +44 121 428 5047
E-mail: enquiries@qac.ac.uk
Website: www.qac.ac.uk/sightvillage/6-1.html
15 tot 17 september 2004
Tweede internationale conferentie over intelligente huizen en telematica voor het welzijn. De technische onderwerpen bestrijken een ruim gebied waaronder apparatuur en hulpmiddelen voor slechtzienden en blinden. Deze conferentie richt zich tot professionelen.
Plaats : Singapore
Info : Dr. Daqing ZHANG, Signapore
E-mail: daqing@i2r.a-star.edu.sg
en
Dr. Mounir Mokhtari, Frankrijk
E-mail: mounir.mokhtari@int-evry.fr
Website: http://icost2004.i2r.a-star.edu.sg
6 tot 10 december 2004
Zesde algemene vergadering van World Blind Union.
Plaats : Cape Town International Convention Centre, Kaapstad, Zuid-Afrika
Info : Dr. William Rowland, Executive Director
South African National Council for the Blind
P.O. Box 11149
Hatfield - 0028 Pretoria
Zuid-Afrika
Telefoon: +27 12 346 11 71
Fax: +27 12 346 11 77
E-mail: rowland@sancb.org.za
Website: www.worldblindunion.org
4 tot 8 april 2005
Internationale conferentie met beurs over alle factoren die van belang zijn voor personen met een visuele handicap. Dit evenement richt zich hoofdzakelijk tot professionelen.
Plaats : Londen, Groot-Brittannië
Info : Royal National Institute for the Blind
105 Judd Street
London WC1H 9NE
Groot-Brittannië
Telefoon: +44 20 73 91 23 29
Fax: +44 20 73 91 20 79
E-mail: vision2005@rnib.org.uk
Website: www.rnib.org.uk/vision
2005
16 tot 21 juli 2005
Twaalfde internationale conferentie van de International Council for Education of People with Visual Impairment.
Plaats : Putra World Trade Centre, Kuala Lumpur, Maleisië
Info : www.icevi.org
19 tot 22 september 2005 (*)
Plaats : Lille (Rijsel), Frankrijk
Info : www.aaate2005.com
(*) : Activiteiten waar het Kennis- en OndersteuningsCentrum, Infovisie vzw, Visio Loo Erf en/of Sonneheerdt aan deelnemen.
Technische fiche - Beeldschermloepen - Zoomax Portis
Uitvoering: camera op arm
Weergave: kleur
Schermdiagonaal: afhankelijk van gebruikte computer
Vergroting: afhankelijk van
schermgrootte
Elektronische leeslijnen: neen
Elektronische beeldafdekking: neen
Keuze tekst- en achtergrondkleur: ja
Autofocus en elektrische zoom: ja
PC-aansluiting: ja
AXOS
124, Bd De Verdun
92411 Courbevoie Cedex
Frankrijk
Telefoon: +33 1 47 89 83 05
Fax: +33 1 47 89 91 42
Technische fiche - Multifunctionele palmcomputers - MPO 5500
Functies: GSM en PDA
Besturingssysteem: Windows CE
Notitiemogelijkheid: ja
Soort toetsenbord: braille
Spraakweergave: Nederlands, Frans, Engels en Duits
Brailleweergave: 20 braillecellen
ALVA B.V.
P.O. Box 7014
6801 HA Arnhem
Nederland
Telefoon: +31 26 384 1 384
Fax: +31 26 384 1 300
E-mail: info@alva-bv.nl
Web: www.alvanederland.com
www.alvampo.com
Versie: 1
Uitvoering: autonoom softwarematig systeem
OCR-module: OmniPage Pro
Herkenbare tekengrootte: onbekend
Detectie van kolommen: ja
Detectie van tekstoriëntatie: ja
Automatische contrastregeling: ja
Herkenning van matrixdruk: ja
Herkenning van faxdocument: ja
KOBA VISION
De Oude Hoeven 6
3971 Leopoldsburg
België
Telefoon: +32 11 34 45 13
Fax: +32 11 34 85 25
E-mail: info@kobavision.be
Web: www.kobavision.be/nl/easyreader.html
Versie: 1
Uitvoering: autonoom softwarematig systeem
OCR-module: FineReader
Herkenbare tekengrootte: onbekend
Detectie van kolommen: ja
Detectie van tekstoriëntatie: ja
Automatische contrastregeling: ja
Herkenning van matrixdruk: ja
Herkenning van faxdocument: ja
REHA-TECHNIK
Klausner Ring 18
85551 Kirchheim b. München
Duitsland
Telefoon: +49 89 9 04 89 90
Fax: +49 89 9 04 61 83
E-mail: info@hedo.de
Web: www.hedo.de/Mit/Produkte/hedoScanK.html
ITACK
11, place Maurice Thorez
94800 Villejuif
Frankrijk
Telefoon: +33 8 25 80 25 80
Fax: +33 1 46 78 87 98
E-mail: paris@itack.fr
Web: www.itack.fr
ABERIS
Groeneweg 58
B - 3001 Heverlee
Telefoon: +32 (0)16 23 49 09
Fax: +32 (0)16 23 56 62
E-mail: aberis@pandora.be
ADVANCED TECHNICS
Tweehuizenweg 81, bus 9
B - 1200 Brussel
Telefoon: +32 (0)2 763 09 08
Fax: +32 (0)2 770 58 13
E-mail: info@advtechnics.com
Web: www.advtechnics.com
ALECS
Sprendlingenpark 21
NL - 5061 JT Oisterwijk
Telefoon: +31 (0)13 521 33 73
Fax: +31 (0)13 521 33 71
E-mail: info@alecs.tv
Web: www.alecs.tv
ALVA
Leemansweg 51
NL - 6827 BX Arnhem
Telefoon: +31 (0)26 38 41 384
Fax: +31 (0)26 38 41 300
E-mail: info@alva-bv.nl
Web: www.alva-bv.nl
AMMAREHA MEDICAL
Sint-Annastraat 93
NL - 6524 EJ Nijmegen
Telefoon: +31 (0)24 3600 457
Fax: +31 (0)24 3600 708
E-mail: ammareha@planet.nl
BLINDENZORG
LICHT EN LIEFDE
Hulpmiddelendienst
Oudenburgweg 40
B - 8490 Varsenare
Telefoon: +32 (0)50 40 60 52
Fax: +32 (0)50 38 64 83
E-mail: hulpmid@blindenzorglichtenliefde.be
Web: www.blindenzorglichtenliefde.be
BRAILLELIGA
Engelandstraat 57
B - 1060 Brussel
Telefoon: +32 (0)2 533 32 11
Fax: +32 (0)2 537 64 26
Web: www.brailleliga.be
DATA BRAILLE SERVICE
Sporthalplein 3
B - 2610 Wilrijk
Telefoon: +32 (0)3 828 80 15
Fax: +32 (0)3 828 80 16
E-mail: info@databraille.be
Web: www.databraille.be
DE CEUNYNCK NV
Kontichsesteenweg 36
B - 2630 Aartselaar
Telefoon: +32 (0)3 870 37 51
Fax: +32 (0)3 887 19 20
E-mail: l.herremans@deceunynck.be
Web: www.deceunynck.be
EDITEC
5, rue des Berceaux
B - 7061 Casteau
Telefoon: +32 (0)65 72 32 45
Fax: +32 (0)65 72 38 16
ERGRA ENGELEN
Kerkstraat 23
B - 2845 Niel
Telefoon: +32 (0)3 888 11 40
Fax: +32 (0)3 888 14 36
E-mail: jos.engelen@ergra-engelen.be
Web: www.ergra-engelen.be
ERGRA LOW VISION
Carnegielaan 4 - 14
NL - 2517 KH Den Haag
Telefoon: +31 (0)70 311 40 70
Fax: +31 (0)70 311 40 71
E-mail: info@ergra-low-vision.nl
Web: www.ergra-low-vision.nl
EROCOS INTERNATIONAL
Onze-Lieve-Vrouwstraat 90
B - 3550 Zolder
Telefoon: +32 (0)11 53 34 54
Fax: +32 (0)11 53 34 55
E-mail: info@erocos.be
Web: www.erocos.be
ESCHENBACH OPTIK BV
Osloweg 134
NL - 9723 BX Groningen
Telefoon: +31 (0)50 541 25 00
Fax: +31 (0)50 541 05 82
E-mail: mail@eschenbach-optik.nl
Web: www.eschenbach-optik.nl
ESCHENBACH VISUEEL CENTRUM
Plezantstraat 42
B - 9100 Sint-Niklaas
Telefoon: +32 (0)3 766 64 99
Fax: +32 (0)3 778 01 98
E-mail: paumen@visueelcentrum.be
EUREVA
Saturnusstraat 95
NL - 2516 AG Den Haag
Telefoon: +31 (0)70 38 55 209
E-mail: info@eureva.nl
EVISION OPTICS
Postbus 18568
NL - 2502 EN Den Haag
Telefoon: +31 (0)70 311 40 90
Fax: +31 (0)70 311 40 91
E-mail: info@evision.nl
Web: www.evision.nl
INTEGRA
Naamsesteenweg 386
B - 3001 Heverlee
Telefoon: +32 (0)16 35 31 30
Fax: +32 (0)16 35 31 44
E-mail: info@integra-belgium.com
Web: www.integra-belgium.com
KOBA VISION
De Oude Hoeven 6
B - 3971 Leopoldsburg
Telefoon: +32 (0)11 34 45 13
Fax: +32 (0)11 34 85 25
E-mail: info@kobavision.be
Web: www.kobavision.be
KOMFA
Postbus 3041
NL – 3760 DA Soest
Telefoon: +31 (0)35 588 55 83
Fax: +31 (0)35 588 55 84
E-mail: info@komfa.nl
Web: www.komfa.nl
LOW VISION CENTRUM UZ SINT-RAFAEL
Kapucijnenvoer 33
B - 3000 Leuven
Telefoon: +32 (0)16 33 23 94
LVI BELGIUM
Bouwelsesteenweg 18a
B - 2560 Nijlen
Telefoon: +32 (0)3 455 92 64
Fax: +32 (0)3 455 92 88
E-mail: info@lvi.be
Web: www.lvi.be
LVBC
James Wattstraat 13B
NL - 2809 PA Gouda
Telefoon: +31 (0)182 525 889
Fax: +31 (0)182 670 071
E-mail: info@lvbc.nl
Web: www.lvbc.nl
N. JONKER
Duifhuis 5
NL - 3862 JD Nijkerk
Telefoon: +31 (0)33 245 37 05
Fax: +31 (0)33 245 00 04
E-mail: n.jonker@hccnet.nl
Optical Low Vision Services
De Moucheronstraat 55
NL - 2593 PX Den Haag
Telefoon: +31 703 83 62 69
Fax: +31 703 81 46 13
E-mail: info@slechtzienden.nl
Web: www.slechtzienden.nl
RDG KOMPAGNE
Winthontlaan 200
NL - 3526 KV Utrecht
Telefoon: +31 (0)30 287 05 64
Fax: +31 (0)30 289 85 60
E-mail: info@rdgkompagne.nl
Web: www.kompagne.nl
REINECKER REHA TECHNIK NL
Oudenhof 2D
NL - 4191 NW Geldermalsen
Telefoon: +31 (0)345 585 160
Fax: +31 (0)345 585 169
E-mail: reinecker.nl@worldonline.nl
SENSOTEC
Gistelsesteenweg 112
B - 8490 Varsenare
Telefoon: +32 (0)50 39 49 49
Fax: +32 (0)50 39 49 46
E-mail: info@sensotec.be
Web: www.sensotec.be
STICHTING SPITS
Blijdestijn 15
NL - 6714 DX Ede
Telefoon: +31 (0)318 63 16 82
E-mail: info@stichtingspits.nl
Web: www.stichtingspits.nl
TIEMAN BELGIE
Baron Ruzettelaan 29
B - 8310 Brugge
Telefoon: +32 (0)50 35 75 55
Fax: +32 (0)50 35 75 64
E-mail: info@tieman.be
Web: www.tieman.be
TIEMAN NEDERLAND
Koddeweg 39-41
NL - 3184 DH Hoogvliet
Telefoon: +31 (0)10 231 35 55
Fax: +31 (0)10 231 35 90
E-mail: info@tieman.nl
Web: www.tieman.nl
VAN DEN BOS OPTICAL
LOW VISION
De Moucheronstraat 55
NL - 2593 PX Den Haag
Telefoon: +31 (0)70 383 62 69
Fax: +31 (0)70 381 46 13
E-mail: info@slechtzienden.nl
Web: www.slechtzienden.nl
www.loepen.nl
VAN HOPPLYNUS VISION CARE
Koningsstraat 101
B - 1000 Brussel
Telefoon: +32 (0)2 214 09 50
Fax: +32 (0)2 214 09 57
VAN LENT SYSTEMS
Lithoyensedijk 25A
NL - 5396 NC Lithoyen
Telefoon: +31 (0)412 64 06 90
Fax: +31 (0)412 62 60 25
WORLDWIDE VISION
Oude Hondsbergselaan 9
NL - 5062 SM Oisterwijk
Telefoon: +31 (0)13 528 56 66
Fax: +31 (0)13 528 56 88
E-mail: info@worldwidevision.nl
Web: www.worldwidevision.nl
INFOVISIE MAGAZINE
Driemaandelijks tijdschrift over technische hulpmiddelen voor blinde en
slechtziende mensen. Verkrijgbaar in zwartdruk, op audiocassette en in
twee elektronische formaten: HTML en XML. Beide elektronische formaten
zijn gratis indien men ze via het web downloadt; de XML-versie via www.anderslezen.nl en de
HTML-versie via www.infovisie.be .
Een diskette met een elektronische versie is verkrijgbaar tegen de
gewone
abonnementsprijs.
Redactie 2004:
KOC
Tel.: +32 (0)2 225 86 91
E-mail: gerrit.vandenbreede@vlafo.be
Web: www.koc.be
INFOVISIE vzw
Tel.: +32 (0)16 32 11 23
E-mail: jan.engelen@esat.kuleuven.ac.be
Web: www.infovisie.be
De organisaties Visio en Sonneheerdt hebben toegezegd om ook in 2004 inhoudelijk aan InfoVisie Magazine te blijven meewerken.
Redactieteam:
Vormgeving:
Abonnementen:
Wie zich wenst te abonneren dient zich tot het KOC (zie hierboven) te richten.
Zonder schriftelijk tegenbericht wordt uw abonnement automatisch verlengd bij het begin van een nieuwe jaargang.
Verantwoordelijke uitgever:
Jan Engelen
Vloerstraat 67
B - 3020 Herent
De redactie is niet verantwoordelijk voor ingezonden artikelen. Enkel teksten die ondertekend zijn, worden opgenomen. De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden stukken in te korten.
Het redactieteam kan niet aansprakelijk gesteld worden voor onjuiste gegevens die door leveranciers of producenten werden meegedeeld.
© Artikels uit deze publicatie kunnen overgenomen worden na schriftelijke toestemming van de uitgever.