 |
 |
| Gerrit Van den Breede | Jeroen Baldewijns |
 |
 |
| Heidi Verhoeven | Marie-Paule Van Damme |
Op dit ogenblik wordt Infovisie Magazine in drie leesvormen verspreid: een gedrukte versie met heldere lay-out, geschikt voor tv-leesloepen, een elektronische versie in HTML, die met elke webbrowser gelezen kan worden en een gesproken versie op audio-cd.
Deze gesproken versie wordt door Dedicon, het vroegere FNB Nederland, aangemaakt en bevat de volledige tekst van het tijdschrift, ingesproken door beroepsmensen. Maar het is een klassieke audio-cd zonder veel navigatie- en zoekmogelijkheden.
Het is onze trouwe lezers natuurlijk bekend dat moderne gesproken boeken in het daisyformaat opgenomen worden. Dit betekent o.m. dat de cd nu een data-cd wordt die het best gelezen wordt met daisyapparatuur (als een apart toestel) of daisysoftware op pc.
Nochtans kunnen ook alle moderne audio-cd-spelers en dvd-spelers dit formaat aan. Zij zullen dan wel de mp3-geluidsbestanden één na één weergeven waardoor men minder navigatiemogelijkheden heeft.
Nadat de productie van het gesproken boek in Nederland enkele jaren geleden al volledig op daisy omgeschakeld werd, is vanaf dit jaar ook Vlaanderen aan de beurt.
Daarom willen wij nu al aankondigen dat de huidige 20e jaargang (jaar 2006 dus) de laatste is waarvoor Infovisie Magazine op een audio-cd verschijnt.
Vanaf de 21e jaargang (beginnend met het nummer van maart 2007) zullen wij ook op het daisyformaat omschakelen. Wij menen dat tegen die datum alle lezers met een visuele handicap toch al op een of andere manier apparatuur voor daisyboeken in huis zullen hebben.
De beide andere leesvormen (zwartdruk en HTML) blijven ook in 2007 (en later) behouden.
Beste lezer,
Onze feestjaargang van InfoVisie Magazine zit er alweer bijna op. In dit laatste nummer van de 20e jaargang blikken we terug op de voornaamste activiteiten: de academische zitting en, natuurlijk, de tentoonstelling 20.jaar.hulpmiddelen@infovisie.magazine. Via deze tentoonstelling hebben een heleboel mensen kunnen kennismaken met de huidige technologische ontwikkelingen voor mensen met een visuele handicap. Geïnteresseerden konden ook hun hart ophalen bij het zien van voorhistorische apparaten. Relatief gezien natuurlijk, want het oudste stuk op de tentoonstelling was nog maar dertig jaar oud.
Daarnaast is er weer een pak nieuwe informatie beschikbaar.
Zo bespreekt Jeroen Baldewijns (BLL) de tekstherkenningscapaciteiten van het speciale scan- en leespakket Kurzweil 1000 en vergelijkt ze met die van Omnipage, de de facto standaard in tekstherkenningssoftware op pc en Macintosh.
Sinds kort kan iedereen met een pc zijn eigen daisyboeken aanmaken. Jeroen testte het programma Dolphin Producer, zowel apart als in samenwerking met het pc-daisyleesprogramma EasyReader (ook van Dolphin).
Gerrit Van den Breede bespreekt het gebruik van breedbeeldschermen bij beeldschermloepen. Deze verhogen in belangrijke mate het leescomfort omdat tekstregels met een maximum vergroting van 3 maal op het scherm passen.
Tot slot zijn er de technische fiches (voornamelijk over daisysoftware) en de klassieke rubrieken.
Misschien nog even herinneren aan de zoekmachine waarmee het hele archief van InfoVisie Magazine kan doorzocht worden. Ze is te vinden op: zoek.infovisie.be
Veel leesgenot en denk eraan: dit is het laatste nummer met een gewone audioversie. Vanaf volgend jaar schakelen we over op daisy. De gedrukte en de HTML-versie (die gratis is bij aanlevering via e-mail) blijven natuurlijk ook behouden.
Jan
Engelen
voorzitter
Infovisie vzw
Jan Engelen
Om de twintigste verjaardag van dit tijdschrift te vieren, werden onlangs verschillende activiteiten opgezet door de organisaties achter dit tijdschrift: de vzw Infovisie, het Kennis- en Ondersteuningscentrum, Blindenzorg Licht en Liefde en Visio.
De meest opvallende gebeurtenissen waren natuurlijk de tentoonstelling rond elektronische hulpmiddelen voor personen met een visuele beperking, onder de naam 20.jaar.hulpmiddelen@infovisie.magazine en de academische zitting bij de start ervan op 20 oktober 2006. Maar de voorbereiding ervan begon al begin 2005.
Voorbereidingen
De 19e jaargang was nog paar pas gestart toen de eerste plannen voor de viering van 20 jaar Infovisie Magazine opdoken. Sommigen herinneren zich misschien nog dat de viering van 10 jaar Infovisie Magazine vooral steunde op de rondrit van de IT-Mobiel, de Nederlandse hulpmiddelenbus. Met dit voertuig werden hoogtechnologische hulpmiddelen gedurende een week in heel Vlaanderen gepromoot. We deden het MPI Spermalie, Licht en Liefde Gent, de KMB in Antwerpen, Atelier Helen Keller in Zellik, het Koninklijk Instituut in Woluwe en onze eigen thuisbasis in Leuven aan. Onze Visiocollega's kwamen hiervoor een week naar Vlaanderen afgezakt.
Omdat sinds kort Vlaanderen over zijn eigen mobiele demonstratieruimte beschikt, de Blind d Mobiel, werd de viering van 20 jaar InfoVisie Magazine aangegrepen om opnieuw de mogelijkheden van moderne technologie onder de ogen van het publiek te brengen, maar ook om de snelle evolutie van die apparatuur in de kijker te plaatsen.
Er werd daarom geopteerd voor een combinatietentoonstelling met thema-eilanden in een vaste ruimte, waarnaast de Blind d mobiel kon opgesteld worden. De keuze viel op de totaal vernieuwde Campusbibliotheek Arenberg van de K.U.Leuven in Heverlee (bij Leuven).
Voor de openingszitting van de tentoonstelling werd een dubbel programma uitgewerkt: enkele toespraken, gevolgd door gidsbeurten in de pas geopende tentoonstelling door specialisten, zeg maar guru's, die hun sporen verdiend hebben in het domein van de geavanceerde hulpmiddelen.
Met de steun van het KOC en van de Dienst Communicatie van de K.U.Leuven kon voor deze activiteiten een professionele promotiecampagne gevoerd worden, waarbij zowel de doelgroep als de organisaties en de publieke overheden attent gemaakt werden op de unieke tentoonstelling.
De openingszitting
Op 20 oktober ll. was het dan zover. In de Nicolas de le Ville zaal werden door verschillende sprekers zowel de geschiedenis van Infovisie als de toekomstperspectieven in het domein van communicatiehulpmiddelen geschetst.
De rector van de K.U. Leuven, Marc Vervenne, gaf de openingstoespraak en hij heeft, ondanks zijn drukke agenda, ook met aandacht en interesse een gedeelte van de academische zitting bijgewoond.
In zijn toespraak herinnerde hij aan het pionierswerk dat wijlen Myriam Van Acker in Leuven begonnen was om de studie van gehandicapte studenten mogelijk te maken door de inzet van grote groepen vrijwilligers (studenten-collega's). Myriam was daarnaast ook oprichter van de Werkgroep Gehandicapte studenten en bestuurslid van InfoVisie. Op dit ogenblik besteedt ook het bestuur van de Universiteit een grote aandacht aan deze thematiek door de oprichting van een beleidsadviesgroep en een onderzoekscentrum rond Gelijke Kansen en Diversiteit.
Prof. em. Luc Missotten sprak over de beginjaren van InfoVisie en de wat afwachtende houding van sommige oogartsen tegenover de nieuwe, duidelijk niet-medische dienstverlening van de nieuwe organisatie. De Leuvense Oftalmologen steunen in elk geval ook nu nog de werking van Infovisie en het tijdschrift. Luc Missotten gaf ook aan dat de twintig jaren van InfoVisie Magazine mee mogelijk gemaakt zijn door vele groepen, te beginnen met de universiteit, de overheid via tewerkstellingsprogramma's, enkele sponsors, de organisatie Vlicht en op dit ogenblik het Kennis- en Ondersteuningscentrum KOC en Blindenzorg Licht en Liefde.
Prof. em. Guido François, bekend als ontwikkelaar van de snelle ELEKUL/INTERPOINT brailleprinters, vertelde de aanwezigen hoe zijn project eind jaren 70 startte als reactie op het feit dat boeken toen nog stuk voor stuk moesten overgetikt worden met brailleschrijfmachines, iets waar hij met moderne elektronica en fijnmechanica een einde wilde aan stellen. Hij kondigde ook, als een primeur, aan dat het nu mogelijk is om ook het Moonschrift met de Interpoint drukkers te maken. Moon is een alternatief reliëfschrift waar gestyleerde lettervormen i.p.v. puntjes gebruikt worden en is populair bij oudere visueel gehandicapten, voornamelijk in de Engelstalige wereld. De Interpoint machine produceert ‘dotty Moon’ dat dezelfde leesbaarheid heeft als het klassieke Moon-schrift.
Jan Engelen (ikzelf dus) sprak over de impact van Infovisie en Infovisie Magazine op de evolutie van de hulpmiddelen en op de creatie van organisaties en diensten in deze sector. Enkele voorbeelden werden gegeven van toepassingen waar op dit ogenlik beweging in komt (toegankelijk bankieren, audiobeschrijvingen van video en film) maar die vele jaren geleden al door Infovisie medewerkers bestudeerd werden. En ook over de technische kennis die nodig is om de, soms wilde, geruchten in dit domein te kunnen inschatten op hun echte waarde.
Jean-Marie Vanhove, diensthoofd van het KOC, vertelde ons over de activiteiten van dit centrum, maar vooral over een aantal conclusies die uit de werking tot nu toe konden getrokken worden. Zo is het zeer belangrijk dat de gebruikers van moderne apparatuur niet enkel een korte instructie over het gebruik ervan krijgen maar dat het moet mogelijk zijn echte, en terugbetaalbare, opleidingen hierover te organiseren. Men stelt immers nog steeds vast dat een vrij groot gedeelte van de apparatuur die ter beschikking gesteld werd door het Vlaams Fonds niet of nauwelijks gebruikt wordt. Betere opleidingen kunnen hier verbetering in brengen.
Tot slot sprak Edmar Schut, technisch directeur van Dedicon, het vroegere FNB-Nederland, over de evolutie van de communicatiekanalen en van de aangepaste lectuurvoorziening. Hij benadrukte de grote impact van de keuze voor het daisysysteem en toonde ook enkele recente ontwikkelingen rond spelers en internet-connectiviteit van de daisy-apparatuur.
Dit maakt het mogelijk om vlot a-technische doelgroepen toch on-line van lectuur te voorzien.
Hij sprak ook over EUAIN, het European Accessible Information Network, waarin gespecialiseerde organisaties (zoals Dedicon) overleg plegen met Europese uitgevers en hun koepelorganisatie om de beschikbaarheid van toegankelijke informatie, rechtstreeks door de uitgevers, op termijn mogelijk te maken.
Immers, zo besloot Edmar Schut, is het best mogelijke toekomstperspectief dat organisaties zoals Dedicon en andere productiecentra op zeker ogenblik gewoon overbodig zouden worden.
De opening van de tentoonstelling
Voor deskundige uitleg en het gidsen van de aanwezigen op de openingzitting, konden wij beroep doen op de medewerking van Vlaanderens beste specialisten op de verschillende terreinen. Onze bijzondere gasten waren Prof. François over brailleproductie, Leonard Dewulf rond computerbraille, Jan Vermeulen rond vergroting, Frank Allemeersch rond lees- en schrijfhulpmiddelen voor niet-zienden, Johan Haagdorens over de leeshulpen voor slechtzienden en tenslotte Gerrit Van den Breede en Jeroen Baldewijns over de hulpmiddelen van vandaag en de Blind d mobiel.
De tentoonstelling 20.jaar.hulpmiddelen@infovisie.magazine
De tentoonstelling was opgebouwd rond acht thema's: productie van het papieren brailleschrift, braille als weergavemedium voor de computer, spraaksynthese als weergavemedium voor de computer, vergroting van het computerbeeld, leeshulpmiddelen voor slechtziende mensen, lees- en schrijfhulpmiddelen voor blinde mensen, de adviesverlening rond hoogtechnologische hulpmiddelen en de Blind D Mobiel met het hulpmiddelenaanbod van vandaag.
|
|
| Gerrit Van den Breede | Jeroen Baldewijns |
|
|
| Heidi Verhoeven | Marie-Paule Van Damme |
Tijdens de tentoonstelling, die liep van 20 oktober tot 5 november, waren er permanent minstens vier gidsen aanwezig, zodat de deelnemers meestal in kleine groepen konden rondgeleid worden.
De bezoekers konden in een viertal categorieën opgedeeld worden:
a) zij die het domein helemaal niet kenden en er toevallig of in klasverband naar toe kwamen
Bij deze groep vielen vooral de doe-experimenten in de smaak. Met het tikken van braille op onze antieke schrijfmachines hebben heel wat jeugdige bezoekers zich uitgeleefd. Voor veel van hen was het gesprek met een echte blinde (onze gidsen!) op zich al een nieuwe belevenis.
b) zij die graag eens wilden kennismaken met wat er zoal mogelijk is in het domein van moderne hulpmiddelen
Hier viel vooral op dat deze bezoekers zeer enthousiast weggingen en dat een groot percentage van hen na het bezoek onze gidsen bedankten voor de kans die ze gekregen hadden om kennis te maken met een domein waarvan ze slechts vaag konden vermoeden wat vandaag de dag mogelijk is.
c) mensen met specifieke vragen over sommige types van hulpmiddelen
Deze groep had dikwijls concrete problemen voor ogen en was soms wel, soms niet geïnteresseerd om ook over de andere technologieën iets te weten te komen. Gelukkig konden de meeste van hun vragen met behulp van de apparatuur uit de Blind d mobiel opgelost worden.
d) toevallige bezoekers van de Campusbibliotheek Arenberg
Meestal met korte algemene vragen.
Gidsen in actie
 |
 |
| Briefing gidsen | Kristel |
Omdat de tentoonstelling met heel veel geleende stukken kon opgebouwd worden (waarvoor hartelijk dank aan de uitleners!) werden foto's van alle hulpmiddelen genomen (komen binnenkort op de website!). Op 1 november kwam een heuse filmploeg ook alle opstellingen filmen en dit samen met de uitleg van onze gespecialiseerde gidsen. Op deze manier blijft er een permanent archief van onze tentoonstelling beschikbaar.
Dankwoord
Het is duidelijk dat deze tentoonstelling slechts mogelijk werd dank zij de bijna permanente inzet van specialisten als Jeroen, Gerrit, Heidi en Marie-Paule. Bovendien konden we voor de organisatie rekenen op de vriendelijke en efficiënte medewerkers van de Campusbibliotheek Arenberg. Met dank aan Ludo, Ria, Martin en Mark.
We kregen meer dan duizend bezoekers over de vloer die allemaal in groepjes, soms van twee, soms van zeven, rondgeleid werden door onze gidsen die onvermoeibaar bleken te zijn in het geven van uitleg, dag in dag uit.
Naar hen gaat mijn bijzondere dank.
Dank je wel Annemie, Bart, Bie, Christophe, Freya, Gerrit, Griet, Heidi, Ilse, Jeroen, Jos, Kristel, Marie-Paule, Michel en Roel.
Dolphin komt met een sterk vernieuwd tekstherkenningsprogramma, Cicero, op de markt. Ondertussen is Cicero aan versie 3.04 toe en maakt nu gebruik van de bekende tekstherkenningssoftware FineReader. Meer info op de site van de producent: www.yourdolphin.com/productdetail.asp?id=14.
iBraille is de eerste brailletekstverwerker voor het Apple Mac OS X 10.4 besturingssysteem. Tekstdocumenten (RTF, PDF en tekst) worden geïmporteerd en omgezet naar braille om ze op de Index brailleprinters af te drukken. Het programma kan zowel door zienden als door blinden gebruikt worden. Ibraille is compatibel met het meegeleverde schermuitleesprogramma VoiceOver, waardoor het toegankelijk en bruikbaar is voor blinde computergebruikers. De brailletekstverwerker iBraille ondersteunt ook het braille kortschrift en bevat braille-omzetting voor meer dan 30 talen. Ibraille is ook in staat om lay-out informatie zoals hoofdingen, tabellen en lijsten naar het juiste brailleformaat om te zetten. Meer info op de site van de Zweedse producent Index: www.indexbraille.com.
Orca is een gratis schermuitleesprogramma (zoals Supernova, Virgo en Jaws) voor UNIX-systemen. Versie 1.0.0 van Orca geeft toegang tot de grafische interface, via combinaties van vergroting, braille en spraak. Omdat het hier gaat om een Open-Source software is men permanent op zoek naar Unix-gebruikers die Orca willen testen, van documentatie voorzien en helpen bij het schrijven van scripts. Meer info is te vinden op de Engelse site www.gnome.org/projects/orca.
Jaws-scripts voor Sonar zijn te downloaden op de webpagina van het JSonar project. Deze scripts zorgen ervoor dat de muziekopnamesoftware CakeWalk Sonar toegankelijk wordt gemaakt met behulp van het schermuitleesprogramma Jaws. Er is ondersteuning voor de versies 3.11, 4.x en 5.x van Sonar. Ondertussen is Sonar versie 6 reeds uitgekomen. Het ligt in de lijn der verwachtingen dat ook voor deze versie scripts beschikbaar komen. Meer info op www.jsonar.org.
Mississippi is een nieuw en toegankelijk (voor blinden en slechtzienden) computerspel waarvan een demoversie kan gedownload worden. Mississippi is een handelsimulatiespel dat start in 1770 in het Wilde Westen van Amerika. Het spel kan gespeeld worden met vijf personen waaronder ook zienden. Er is veel muziek en het meeste ‘nieuws’ wordt uitgesproken. Een schermuitleesprogramma is echter wel vereist om te kunnen spelen als visueel gehandicapte. Volgens de makers werd het spel reeds succesvol getest met Window-Eyes en Jaws. Mississippi is shareware; dat betekent dat er gewoon kan gespeeld worden tot het jaar 1775, om langer te kunnen spelen is het noodzakelijk te registeren. Een geregistreerde versie kost $ 30 (€ 23 ). Meer info op www.mar-dy.com/mardycom/mississippi/miss.html.
Optelec
Tieman Group uit Nederland verhuist. Vanaf 8 januari 2007 zijn ze
te vinden op hun nieuwe adres:
Breslau 4, NL - 2993 LT
Barendrecht. Telefonisch bereikbaar op 088-OPTELEC (088-678 35 32).
Acapela lanceert Infovox iVox, de eerste vocale oplossing voor Mac OS X. Acapela en haar partner AssistiveWare lanceren een nieuwe meertalige vocale oplossing voor Mac OS X, bestemd voor blinden en slechtzienden. Infovox iVox is een oplossing die toestaat te genieten van de hoogkwalitatieve stemmen van Acapela in alle compatibele toepassingen met de Speech Manager van Mac OS X: TextEdit, Preview, Acrobat Reader, Proloquo, AppleWorks, etc., alsmede verschillende educatieve programma's. Infovox iVox kan gebruikt worden met de tekstlezer VoiceOver, geïntegreerd in Tiger. Het product functioneert met hetzelfde gemak op de Mac PowerPC en de Mac Intel. De op dit moment beschikbare talen zijn: Nederlands, Vlaams, Frans, Amerikaans en Brits Engels, Duits, Italiaans, Spaans, Portugees, Noors en Zweeds. Acapela biedt een ruime keuze aan hoogkwalitatieve stemmen in iedere taal, zowel mannelijk als vrouwelijk en zelfs een Amerikaanse kinderstem. Infovox iVox is wereldwijd beschikbaar, uitsluitend via AssistiveWare en de verkoopkanalen van Acapela. De advies verkoopprijs bedraagt € 219 (BTW niet inbegrepen) voor de Europese talen, behalve de Scandinavische talen. Tot 31 december 2006 geldt een speciale lanceringsprijs van € 165 (BTW niet inbegrepen). Op de website zijn demoversies te beluisteren: www.assistiveware.com/infovox_ivox.php.
Door het gebruik van de Picosearch zoekmachine is het volledige elektronische archief van Infovisie Magazine nu opvraagbaar geworden. De zoekbox is te vinden op www.infovisie.be/magazine.htm en op www.20jaarinfovisiemagazine.be - via de link naar IM.
Het Italiaanse bedrijf Loquendo heeft een reeks nieuwe synthetische stemmen in zijn gamma. Daarbij zit ook Nederlands. Het is beslist de moeite om op de site te gaan luisteren. De kwaliteit en originaliteit staan op een hoog niveau. Probeer zeker ook eens de ‘Interactive TTS Demo’. Het is niet duidelijk wanneer deze stemmen effectief beschikbaar zijn. Info: www.loquendo.com.
Thunder is een gratis schermuitleesprogramma dat het blijkbaar goed doet met Word en Outlook en dat redelijk presteert op het internet. Thunder werkt met zowel de spraakinterfaces SAPI 4 als 5. Het is uiteraard geen Jaws of Window-Eyes. Meer info op www.screenreader.net.
Gerrit Van den Breede – KOC
Visuele beperkingen
Om met een computer te kunnen werken, moeten voor de meeste slechtzienden de teksten en tekeningen op het computerscherm vergroot worden. Standaard zijn er in de meeste ‘Operating systems’ (vb. Windows XP, MAC OS) enkele voorzieningen ingebouwd om teksten en/of tekeningen te vergroten. Meestal voldoen de ingebouwde vergrotingsmogelijkheden niet en wordt een vergrotingsprogramma gebruikt.
Vergrotingsprogramma’s
Een vergrotingsprogramma zorgt ervoor dat de scherminhoud vergroot wordt weergegeven. Het kan daarbij ook de kleuren van voor- en achtergrond wijzigen om een beter contrast te bekomen.
Het nadeel van vergrotingsprogramma’s is dat alles op het scherm uitvergroot wordt waardoor het originele beeld niet meer past binnen het beeldscherm. Het beeldscherm is als het ware een kijkvenster of een vergrootglas geworden waardoor je naar een groter scherm kijkt. Om alle scherminhoud te bekijken, moet de gebruiker (of het vergrotingsprogramma) zijn kijkvenster over het grotere scherm bewegen naar links, rechts, boven of onder (zie figuur).
 |
 |
| Normale weergave | Tweemaal vergrote weergave |
Om dit nadeel van een vergrotingsprogramma te compenseren, kan een groter beeldscherm gebruikt worden. Een groter beeldscherm laat een groter deel van het vergrote scherm zien, zodat er meer schermoverzicht geboden wordt.
Computertoepassingen
Computertoepassingen voor slechtzienden zijn net dezelfde als voor iedereen:
Om gemakkelijk teksten op een computerscherm te kunnen lezen, is het belangrijk dat de tekst enkel van boven naar beneden en omgekeerd verplaatst moet worden en nooit van links naar rechts en van rechts naar links. Met de huidige beeldschermen (17” of 19” met 1280 x 1024 pixels) (1) is dit voor goedzienden geen probleem. De schermen zijn breed genoeg om een volledige lijn van een A4-blad weer te geven. Zodra de slechtziende echter een vergrotingsfactor van 2 of meer nodig heeft, passen de tekstregels niet meer op een 17” scherm en moet de tekst bij het lezen continu van rechts naar links en van links naar rechts bewogen worden. Het lezen en bewerken van de tekst wordt daardoor een stuk moeilijker.
Het probleem van het links-rechts bewegen, stelt zich vooral voor Word-documenten en pdf-teksten die gemaakt zijn om af te drukken op een A4-blad. Bij websites en e-mails is het probleem kleiner omdat de tekst van een website of een e-mail zich automatisch aanpast aan de breedte van het venster van het internet- of e-mailprogramma. De slechtziende kan daardoor de tekst leesbaar houden door het venster van het internet- of e-mailprogramma smaller te maken. Nuancering: websites met een vaste tekstbreedte komt men echter nog te vaak tegen waardoor een breedbeeld zijn nut bewijst.
1: De afmetingen
(schermdiagonaal) van een beeldscherm worden doorgaans uitgedrukt in
het Engelse ‘inch’. Eén inch = 2,54 cm en we
duiden inch aan met dubbele aanhalingstekens.
Terug naar tekst
Tegenwoordig is er enkel nog sprake van platte computerschermen; de zogenaamde LCD-schermen. De traditionele beeldbuismonitoren (CRT-schermen) worden bijna niet meer verkocht.
LCD-schermen bestaan in verschillende afmetingen en vormen. Op dit ogenblik is het standaardbeeldscherm een LCD-scherm met een schermdiagonaal van 17” en een resolutie van 1280 x 1024 pixels (zie verder). Andere modellen zijn groter en/of hebben andere resoluties (vb 23”, 1920 x 1600 pixels).
Speciale aandacht verdienen de breedbeeldschermen (ook wel panoramische schermen of 16:9-schermen genoemd) die lager, maar breder zijn dan de standaardschermen. Bij dezelfde afmetingen (schermdiagonaal) past op een breedbeeldscherm een groter deel van een tekstlijn.
 |
 |
| Standaard computerscherm | Breedbeeldscherm |
De prijzen en specificaties van computerschermen zijn permanent in beweging en steeds grotere modellen worden betaalbaar en bijgevolg ook standaard.
| Model | Meerkost |
|---|---|
| 17”beeldscherm | standaard, geen meerkost |
| 19” beeldscherm | meerkost ongeveer 100 euro |
| 19” breeldbeeld tot 24” beeldscherm | meerkost ongeveer 400 tot 1000 euro |
De schermdiagonaal
De afmetingen van een beeldscherm worden aangegeven door de lengte van de diagonaal van het beeldscherm. Deze lengte wordt uitgedrukt in inch (1 inch = 2,54 cm).
Responstijd van het scherm
Met de responstijd wordt de snelheid aangegeven waarmee het scherm reageert op een verandering van het weergegeven beeld. Als het scherm te traag reageert dan ziet men de oude en de nieuwe inhoud heel even tegelijkertijd. Bij een bewegend beeld ziet men dan een schaduw- of lichtsliert achter het bewegende deel van het beeld.
Voor slechtzienden die een vergrotingsprogramma gebruiken, moet het beeldscherm snelle beeldwisselingen kunnen maken, omdat anders een storende lichtsliert zichtbaar wordt bij het bewegen van het kijkvenster of als de ‘lichtkrant’-methode van het vergrotingsprogramma gebruikt wordt om een tekst te lezen.
De responstijden (6, 8, 12 of 16 milliseconden) die de fabrikanten opgeven, blijken dikwijls onbetrouwbaar. De enige manier om erachter te komen of een beeldscherm voldoet, is het zelf uitproberen door het verschuiven van oplichtende tekst. Als er geen zichtbaar storende lichtsliert opgemerkt wordt, voldoet het beeldscherm op dit punt. Merk op dat het feit of een lichtsliert zichtbaar is of niet, verschilt van persoon tot persoon.
Resolutie of beeldschermresolutie
Resolutie is het scheidend vermogen, het aantal beeldpunten (dots, pixels) over een bepaalde afstand of per oppervlakte. Dit wordt uitgedrukt in dots per inch (1” = 2,54 cm).
De resolutie wordt meestal uitgedrukt als het aantal beeldpunten in horizontale zin (breedte) x het aantal beeldpunten in verticale zin (hoogte). Bijvoorbeeld 1.920 x 1.200 wil zeggen dat er in de breedte van het beeldscherm 1.920 beeldpunten zijn en in de hoogte 1.200.
Grote beeldschermen worden pas interessant als ze een hoge resolutie hebben (veel beeldpunten). De resoluties voor de verschillende maten LCD-schermen zijn op dit ogenblik:
| Schermdiagonaal | Type | Resolutie (horizontaal x verticaal) |
|---|---|---|
| 17” 19” | standaard | 1.280 x 1.024 |
| 19” | breedbeeld | 1.440 x 900 |
| 20” 21” | standaard | 1.600 x 1.200 |
| 20” 21” | breedbeeld | 1.680 x 1.050 |
| 23” | breedbeeld | 1.920 x 1.200 |
Enkel de breedbeeldschermen met een horizontale resolutie van 1.680 of 1.920 pixels bieden een meerwaarde.
Gemiddeld staan er op een A4-blad een 60-tal letters op 1 lijn. Bij een vergrotingsfactor van 3 maal kunnen schermen met een horizontale resolutie van 1.680 pixels, 63 letters op één lijn tonen. Schermen met een resolutie van 1.920 pixels kunnen dan 75 letters tonen. Op schermen met een horizontale resolutie van 1.680 of meer pixels kan met een vergrotingsfactor van maximum 3 nog steeds een heel A4-blad (met de standaardinstellingen van MS-Word) in de breedte weergegeven worden. Dit wil zeggen dat de slechtziende een Word-document kan lezen en bewerken zonder de tekst op zijn scherm van links naar rechts te moeten schuiven. Merk op dat de overblijvende marge bij een resolutie van 1.680 pixels zeer klein is.
Uit tests met slechtzienden blijkt dat een 19” LCD-scherm voor een slechtziende nauwelijks meerwaarde biedt tegenover een standaard 17” LCD-scherm.
 |
 |
 |
| Tekst op standaard 17” beeldscherm zonder vergroting | Tekst op standaard 17” beeldscherm tweemaal vergroot | Tekst op 23” breedbeeldscherm tweemaal vergroot |
Vaste resolutie
Om een vergroting te realiseren, werden vroeger grote CRT-schermen gebruikt met een lage resolutie. Deze werkwijze is met de komst van de LCD-schermen achterhaald. Maar LCD-schermen zijn, in tegenstelling tot CRT’s, geoptimaliseerd voor één resolutie. LCD-schermen kunnen slechts één combinatie van horizontale en verticale beeldpunten optimaal weergeven. Bij verlaging van de resolutie wordt het beeld van de meeste LCD-schermen onscherp. Uitgezonderd wanneer de resolutie gehalveerd wordt, krijg je een ‘natuurlijke’ vergroting (x 2) met een goede beeldkwaliteit.
Om dit probleem - dat zich vooral voordoet bij kleine vergroting - op te lossen, bieden de huidige vergrotingsprogramma’s een grotere variatie in vergrotingsmogelijkheden. Niet alleen de vergrotingsfactoren 2, 3, 4, … zijn mogelijk, maar ook bijvoorbeeld 1,25 – 1,5 – 1,75 en 2,5. Dankzij deze verfijnde instelmogelijkheden kan de meest passende vergroting ingesteld worden, met behoud van de vaste, ideale resolutie van de platte LCD-schermen.
Opgelet!
Niet alle slechtzienden zijn gebaat met een groot scherm:
Door de toenemende trend naar breedbeeldschermen, ook bij de courante afmetingen van pc-schermen (17, 18, 19”), wordt de consument gestuurd in de richting van een breedbeeldscherm. Zoals onder punt 3 uitgelegd wordt, moet een breedbeeldscherm een minimale horizontale resolutie van 1.680 pixels en een diagonaal van 21” hebben. Echter, om een optimaal resultaat te geven is een resolutie van 1.920 pixels en een diagonaal van 23” vereist.
De aard van het visusprobleem (tunnelzicht, macula degeneratie, …) speelt een doorslaggevende rol bij de keuze van het beeldscherm. Hierbij is medische deskundigheid van een oogarts bij een low-vision centrum vereist om een juiste inschatting te kunnen maken. In samenwerking met de oogarts maakt de orthoptist van het low-vision centrum uit hoeveel vergroting nodig is en welke andere aspecten (evolutie oogziekte, vermoeidheid) een rol spelen voor een adequate oplossing.
Vervolgens is het de beurt aan een hulpmiddelenadviseur om uit te maken welk soort pc-scherm (gewoon 17”, breedbeeld 23”, …), dikwijls in combinatie met vergroting en spraakweergave, het meest aangewezen is. Bij de keuze van het (breedbeeld)scherm met vergroting en spraakweergave is het noodzakelijk dat er voldoende demomateriaal beschikbaar is om verschillende opties uit te proberen. Alleen op die manier kan met kennis van zaken een advies opgemaakt worden voor of tegen een breedbeeldscherm.
Merk op dat binnen een low-vision centrum steeds een oogarts en een orthoptist aanwezig zijn, maar niet altijd een hulpmiddelenadviseur met voldoende demomateriaal.
Jeroen Baldewijns - Blindenzorg Licht en Liefde vzw
Sinds 1 januari heeft de DAISY (Digital Accessible Information SYstem) standaard het roer overgenomen van het klassieke gesproken boek op cassette. Inmiddels zijn heel wat mensen gewend geraakt aan het gebruik van een daisyspeler. We kunnen ons echter inbeelden dat heel wat computergebruikers zich afvragen of ze uit dit daisyverhaal geen meerwaarde kunnen puren door hun pc in te zetten? In dit artikel belichten we het duo EasyReader/Producer, een softwarebundel van Dolphin. Dit product maakt het niet enkel mogelijk om boeken te lezen, maar ook om zélf daisyboeken aan te maken en mag dus beschouwd worden als een concurrent voor de PlexTalk PTR-2 recorder.
1. Producer
Tot voor kort was het aanmaken van daisyboeken een vrij complexe zaak en dus enkel voer voor techneuten. Recent zorgde hulpmiddelenproducent Dolphin ervoor dat het aanmaken van daisy-cd’s binnen het bereik komt van elke computergebruiker die wat met Word en met sneltoetsen kan omgaan.
De installatie van Producer levert geen extra programma-icoon op in het startmenu of op het bureaublad, maar installeert een bijkomende werkbalk én een bijkomend menu in Word. Het aanmaken van een daisyboek doe je dus gewoon vanuit Word. We moeten ons bijgevolg niet verdiepen in het gebruik van een heel nieuw programma. We moeten enkel een kleine knoppenbalk, of de bijbehorende sneltoetsen die in een menu ondergebracht zijn, leren gebruiken.
De knoppenbalk van de Producer bevat slechts acht knoppen:
Een kind kan de was doen! Maar er is één absolute voorwaarde om tot een degelijk resultaat te komen. Je moet opmaakprofielen gebruiken! Als je deze techniek (die standaard in Word wordt aangeboden) onder de knie hebt, dan wordt het produceren van een daisypublicatie een fluitje van een cent. Voor wie het nu in Keulen hoort donderen: het opmaakprofiel is een instrument waarmee je enerzijds de visuele opmaak van titels vastlegt en anderzijds een titelstructuur binnen een document aanbrengt. Vooral dit laatste is essentieel, want Producer zal deze titelstructuur overnemen voor het aanmaken van de daisynavigatiestructuur. Maar laat je vooral niet afschrikken, dit klinkt wellicht moeilijker dan het is. Mits wat oefening ben je hier als gemiddelde computergebruiker snel aan gewend en zal je het nooit meer anders willen.
Belangrijke voetnoot bij dit alles: in een professionele opnamestudio worden boeken ingesproken door een echte menselijke stem. Dolphin levert hiervoor bij Producer geen knappe man of vrouw mee, maar doet voor deze klus beroep op de spraaksynthesizer. Met de spraakkwaliteit die de recentste synthesizers leveren, vinden we dit echter geen bezwaar.
We vonden ook een paar schoonheidsfoutjes in dit product.
Bij ons pakket werd Claire, de Hollandse stem van RealSpeak, meegeleverd. Hoewel dit een zeer goed verstaanbare stem is, hebben we toch een voorkeur voor haar Vlaamse tegenhanger Ellen. Hoewel deze op onze testcomputer geïnstalleerd was, kregen we haar niet aan de praat. Nochtans zegt Dolphin dat de Producer met elke SAPI 4 of 5 - synthesizer kan werken.
Een storend foutje is dat we bij elk aangemaakt daisyboek een foutje in de navigatiestructuur aantroffen. De eerste titel van ‘niveau 2’ werd telkens ten onrechte op een hoger niveau geplaatst. We nemen aan dat dit slechts een kinderziekte is.
Rekening houdend met het feit dat we hier te maken hebben met de eerste versie van Producer, hebben we er vertrouwen in dat deze kleine missers snel zullen worden verholpen via gratis updates.
2. EasyReader
Bij de installatie van Producer werd automatisch het daisyleesprogramma EasyReader op onze harde schijf gezet. Bij de eerste opstart van EasyReader worden we helaas verwelkomd door de vreselijk klinkende Engelstalige Orpheus stem. Even de meegeleverde SAM-software (hulpprogramma dat onze computer controleert op de aanwezige hulpmiddelen) opstarten bracht gelukkig de oplossing. Bij de tweede opstart was het de vertrouwde stem van Ellen (RealSpeak) die ons verblijdde met de boodschap “EasyReader hoofdscherm”. We hopen dat Dolphin dit schoonheidsfoutje uit de wereld helpt.
EasyReader is een erg
handig daisyleesprogramma met een eigen ’look-and-feel’.
Alles is gelukkig perfect via sneltoetsen te bedienen. Het
programmavenster toont (onder de titelbalk met de gebruikelijke
minimaliseer-, maximaliseer- en sluitvakjes) de volledige tekst van
het daisyboek.
Onderaan in het programmavenster staan de
bedieningsknoppen die uiteraard allemaal via sneltoetsen te bedienen
zijn.
We starten met een overzicht van de algemene leesfuncties:
Daarnaast zijn er zeer uitgebreide navigatiefuncties:
En dan rest ons enkel nog de knop ‘Voorkeuren’ (sneltoets: ctrl-p), die je naar een dialoogvenster voert. Het aantal instellingen is te talrijk om een volledig overzicht te geven, maar we zetten de belangrijkste op een rijtje:
Verder neemt dit programma uiteraard een aantal belangrijke eigenschappen over van de gangbare daisyspeler. Zo is er de eigenschap dat voor elk boek de laatste leespositie wordt onthouden, zodat je daar nooit manueel naar op zoek moet.
Het is duidelijk dat een dergelijk programma mogelijkheden biedt die bij de traditionele daisyspeler ontbreken. Denken we maar aan de mogelijkheden tot het nemen van notities, de opnamefunctie voor spraakboodschappen en de zoekfunctie.
3. Conclusie
Met dit duo heeft Dolphin een sterke tool in handen voor wie zijn computer maximaal wil benutten in het daisytijdperk, dat inmiddels onomkeerbaar uit de startblokken is geschoten. We kunnen ons best voorstellen dat dit product in de nabije toekomst concurrentie krijgt. Wordt ongetwijfeld vervolgd …
Jeroen Baldewijns - Blindenzorg Licht en Liefde vzw
Een tiental jaren geleden waren tekstherkenningsprogramma’s producten die speciaal voor blinde computergebruikers ontwikkeld werden en vaak de hulpmiddelen (brailleleesregel, spraaksynthesizer) rechtstreeks aanspraken. Roemruchte voorbeelden waren Arkenstone Reader, Kurzweil Reader en TeleSensory Oscar. De laatste jaren oriënteerde deze markt zich nogal sterk in de richting van de tekstherkenningsproducten die voor de modale computergebruiker op de markt zijn. OmniPage en FineReader zijn momenteel zowat de bekendste voorbeelden. De vraag die we ons in deze bijdrage stellen, is in hoeverre deze standaard pakketten kunnen tippen aan de functionaliteit van de speciaal voor de doelgroep ontwikkelde producten. We nemen hierbij versie 9 van het programma Kurzweil 1000 als referentie omdat dit het enige doelgroepgerichte pakket op de Vlaamse markt is.
1. Wat is een tekstherkenningsprogramma?
Om alle mogelijke misverstanden uit de weg te gaan, geven we eerst een definitie mee van een tekstherkenningsprogramma. ‘Optical Character Recognition’ (of kortweg OCR) is de veel gebruikte Engelstalige benaming, die al veel verraadt als je hem vertaalt. De kern van het verhaal is namelijk dat een tekstherkenningsprogramma zich bezig houdt met ‘optische tekenherkenning’. Met andere woorden: een tekstherkenningsprogramma krijgt het grafisch beeld, dat een scanner capteert, in de schoot geworpen, analyseert dit grafisch beeld en probeert daar een tekstbestand mee te maken.
Dit klinkt veel eenvoudiger dan het is! Het beeld analyseren van een scanner kan erg complex zijn. Zo moet dit programma een grote veelheid aan lettertypes kennen, erin slagen om logisch bij elkaar horende tekstblokken ook mooi samen te zetten in het tekstbestand, tekst in tabellen als dusdanig kunnen herkennen, oordelen of tekst eventueel ondersteboven of dwars ligt, grafische elementen overboord gooien, slechte druk- of papierkwaliteit aankunnen, …
Het tekstherkenningsprogramma mag in de softwarewereld terecht als een uitstalraam van technologisch vernuft bestempeld worden. Het is dan ook niet voor niets dat er tientallen jaren nodig geweest zijn om op dit gebied een aanvaardbaar foutenpercentage te bereiken.
2. Verschil tussen Kurzweil 1000 en reguliere tekstherkenningsprogramma’s
De ‘reguliere’ tekstherkenningsprogramma’s voldoen perfect aan de bovenstaande definitie en zijn dus perfect inzetbaar als leeshulpmiddel voor mensen die niet visueel kunnen lezen. Hoewel deze producten perfect samenwerken met veel gebruikte schermuitleesprogramma’s (zoals Jaws, Hal, Supernova of Virgo) zijn ze eerder beperkt in hun functionele mogelijkheden (dit zal verder in dit artikel blijken). In hun sterke punt schuilt direct ook hun zwakte. Aan deze producten zijn plug-ins toegevoegd die een brug slaan naar de tekstverwerker Word en die het mogelijk maken om direct vanuit Word een document in te scannen om het nadien vanuit de tekstverwerker te lezen via braille, spraak of vergroting. Het gebruik van het tekstherkenningsprogramma is dus uitermate eenvoudig. Je komt als gebruiker immers niet in aanraking met het eigenlijke tekstherkenningsprogramma. Maar daar ligt ook de zwakte van het systeem. Het is voor een blinde computergebruiker haast onmogelijk om de herkenningscapaciteiten te beïnvloeden via de instellingen van het OCR-programma. Deze instellingen zijn immers op de ziende computergebruiker gericht, waardoor ze erg moeilijk te doorgronden of gebruiken zijn voor hulpmiddelengebruikers. Hierdoor is de potentie van het tekstherkenningsprogramma slechts ten dele bruikbaar. Hier ligt meteen ook het grootste verschil met de doelgroepgerichte tekstherkenningsproducten die wél heel wat instellingsmogelijkheden bieden voor blinde en slechtziende gebruikers en die bij de bediening bovendien uitgebreide ondersteuning bieden via spraak, braille en vergroting.
Je zou dan kunnen denken: “Dan ga ik toch gewoon rechtstreeks in het tekstherkenningsprogramma zélf werken?”. Het probleem hierbij is echter dat je heel wat grafische informatie op het scherm krijgt, waar het schermuitleesprogramma niets mee aankan.
3. Mogelijkheden van Kurzweil 1000
Wat direct in het oog springt bij het openen van Kurzweil 1000, is de enorm uitgebreide menustructuur (vergelijkbaar met de menustructuur van een programma als Word) die verraadt dat dit programma wel zéér veel functionaliteit biedt, veel meer dan wat je strikt in een tekstherkenningsprogramma zou verwachten. Belangrijk hierbij is dat er voor de belangrijke functies sneltoetsen worden aangeboden en dat alle andere menu-opties via de gebruikelijke alt-sneltoetsen kunnen worden benaderd. Het zou een onbegonnen werk zijn om alle mogelijkheden van het product in dit artikel samen te ballen, maar we doen een poging om toch alle essentiële zaken op te sommen.
3.1. Tekstherkenningsfuncties
3.2. De gebruikersinterface
3.3. Instellingen
3.4. Extraatjes
Naast dit alles biedt Kurzweil 1000 tal van erg handige en soms misschien ook minder noodzakelijke extra’s. We doen een greep uit het aanbod:
En de toekomst belooft nog meer lekkers! Versie 10, dat momenteel in de steigers staat, zal bijvoorbeeld de mogelijkheid bieden om een document in de vorm van een daisyboek, volledig met tekst- en gesproken versie, op te slaan. Verder belooft deze versie ook nog meer compatibiliteit met schermuitleesprogramma’s.
Kurzweil 1000 Read & Speak, want zo heet het product voluit, kost € 1.000. Dit is een stuk meer dan de reguliere OCR-pakketten. Daar staat echter tegenover dat je de RealSpeak spraaksynthese (met acht talen) standaard meegeleverd krijgt. Je hoeft dus geen spraaksynthesizer meer aan te kopen. Bovendien zitten levering aan huis en basisopleiding in de prijs inbegrepen. Als je daarnaast ook nog rekening houdt met de ingebouwde vergrotings- en schermuitleesprogrammafuncties en met de vele extra functies, dan is deze prijs zeker verantwoord.
4. En de concurrentie?
Na het lezen van de inleiding van dit artikel vraagt u zich wellicht af waarom er vroeger zoveel van dit soort doelgroepgerichte programma’s aangeboden werden waarvan er nu slechts eentje overblijft? Dit is een vraag waarop enkel de Vlaamse hulpmiddelenleveranciers kunnen antwoorden, dus hierop moeten we het antwoord schuldig blijven.
Wel willen we voor de volledigheid nog even een paar directe concurrenten vermelden van Kurzweil 1000.
Als één van deze producten wat actiever op de Belgische markt gevoerd worden, zullen we hierover zeker een vergelijkende test opzetten.
5. Conclusie
We zijn ervan overtuigd dat dit product zijn plaats in het hulpmiddelenaanbod en dus ook in de refertelijst moet hebben. Kurzweil 1000 biedt immers een grote meerwaarde ten opzicht van de gangbare OCR-programma’s.
We kunnen Kurzweil 1000 zeker aanraden voor iedereen die meer uit zijn scanner wil halen. Enerzijds komen hierbij de ‘power users’ ruim aan hun trekken dankzij de haast eindeloze mogelijkheden. Anderzijds kunnen ook de mindergevorderde pc-gebruikers aan hun trekken komen, omdat Kurzweil zeker niet complex in het gebruik hoeft te zijn.
Daarnaast kan dit product ook een erg zinvol hulpmiddel zijn voor niet-computergebruikers die voor het lezen van tekst twijfelen tussen de aankoop van een beeldschermloep of een voorleestoestel. Met Kurzweil 1000 haal je ze eigenlijk alle twee in huis. Je hoeft daarbij zeker geen uitgebreide Windows–kennis te verwerven, want als je het rijtje functietoetsen leert gebruiken, heb je alle basisfuncties onder de vingers.
We presenteren u een vijftal van de meest in het oog springende websites die wij graag onder uw aandacht willen brengen. De sites zijn alfabetisch geschikt.
Audiogames
- www.audiogames.net
Op deze site staan een
heleboel toegankelijke computerspelletjes om te downloaden. Het
betreft een Engelse site.
Daisy-
en braillecatalogus - http://daisybraille.bibliotheek.be
Op deze site kan de
catalogus van de daisyboeken online geraadpleegd worden. De catalogus
bevat de boeken van de VLBB en de VKBB, twee Belgische
braillebibliotheken. Boeken reserveren kan via deze website gebeuren.
Hoorspelen
en luisterverhalen - www.hoorspelen-en-luisterverhalen.nl
Op deze site kan men
gratis en legaal Nederlandse hoor- en luisterspelen downloaden. Ook
fotoreportages kunnen bekeken worden.
Loadstone
GPS - www.loadstone-gps.com
Loadstone GPS is gratis
software voor Symbian gsm’s waarmee satellietnavigatie mogelijk
wordt, op voorwaarde dat een draadloze gps-ontvanger aangekocht wordt
in combinatie met de gsm. Verdere details zijn te vinden op de
website.
Vitaal
- www.vitaal.nl/content.jsp?objectid=5868
Voor wie alles over de
Nederlandse taal wil volgen en op de hoogte wil blijven, is deze site
een aanrader. Na aankoop van de papieren versie van het Van Dale
woordenboek beschik je over een code om de elektronische versie ervan
te downloaden.
1 tot 3 februari 2007 (*)
ZieZo 2006
ZieZo is een
hulpmiddelenbeurs die voor de twaalfde keer georganiseerd wordt,
sinds 2005 in samenwerking met de Stichting Oogfonds Nederland. De
toegang is gratis en men richt zich tot het grote publiek.
Plaats: Euretco Expo Center, Doornkade industrieterrein, Houten, Nederland
Info: Zie Zo bedrijfsbureau
Nederland
Telefoon: +31 35 588 55 83
E-mail: info@ziezo.org
Website: www.ziezo.org
19 tot 21 april 2007 (*)
REVA 2007: Informatiebeurs voor personen met een handicap en ouderen
Beurs over hulpmiddelen en diensten voor personen met een handicap,
waaronder ook blinden en slechtzienden. Dit evenement richt zich tot
het grote publiek.
Plaats: Flanders Expo, Gent, België
Info: www.reva.be
9 tot 11 mei 2007
SightCity 2007: Internationale hulpmiddelenbeurs
Beurs over geavanceerde hulpmiddelen voor blinden en slechtzienden. De toegang
is gratis en dit evenement richt zich tot het grote publiek.
Plaats: Sheraton Luchthaven Hotel, Frankfurt, Duitsland
Info: www.sightcity.net
17 tot 19 juli 2007
Sight Village 2007
Hulpmiddelenbeurs met een groot aandeel Britse
producenten van geavanceerde hulpmiddelen voor personen met een
visuele handicap. Naast het beursgedeelte worden er ook lezingen
gehouden over onderwerpen die verband houden met hulpmiddelen. Deze
beurs richt zich tot het grote publiek en de toegang is gratis.
Plaats: Clarendon Suites, Hagley Road, Birmingham, Groot-Brittanië
Info: Stewart Morehead
Queen Alexandra College
Court Oak Road, Harborne
Birmingham B17 9TG
Groot-Brittanië
Telefoon: +44 121 428 5050
E-mail: sv@qac.ac.uk
Website: www.sightvillage.org
3 tot 5 oktober 2007
AAATE 2007: European Conference for the Advancement of Assistive Technology
in Europe
Negende conferentie over de vooruitgang van
geavanceerde hulpmiddelen voor personen met een handicap. Deze
conferentie richt zich hoofdzakelijk tot professionelen.
Plaats: Kursaal Centre, San Sebastian, Spanje
Info: www.fatronik.com/aaate2007
23 tot 26 oktober 2007
CVHI 2007: 5th Conference and Workshop on Assistive
Technologies for People with Vision and Hearing Impairments:
Assistive Technology for All Ages
Internationale conferentie
over technologie voor personen met een visuele en auditieve handicap.
Op 23 oktober wordt een preconference dag
met workshops georganiseerd. Deze conferentie richt zich
hoofdzakelijk tot professionelen en heeft specifieke aandacht voor
het werk van jonge onderzoekers.
Plaats: San Sebastian, Spanje
Info: Prof. Marion Hersh
University of Glasgow
Telefoon: +44 141 330 4906/5978
E-mail: m.hersh@elec.gla.ac.uk
Website: www.elec.gla.ac.uk/Events_page/CVHI/cvhi/pages/cvhi-2007.php
7 tot 11 juli 2008 (*)
ICCHP 2008: International Conference on Computers Helping People with
Special Needs
Elfde internationale conferentie over hoe
computertechnologie behulpzaam kan zijn voor personen met een
handicap en specifieke behoeftes. Op 7 en 8 juli wordt een
preconferentie gehouden met workshops en seminaries over specifieke
onderwerpen. Deze conferentie richt zich hoofdzakelijk tot
professionelen.
Plaats: Johannes Kepler University, Linz, Oostenrijk
Info: ICCHP Conference Office
Klaus Miesenberger
Johannes Kepler Universität Linz
Institute Integriert Studieren
Altenbergerstraße 69
4040 Linz
Oostenrijk
Telefoon: +43 732 2468 1291
Fax: +43 732 2468 28821
E-mail: icchp@aib.uni-linz.ac.at
Website: www.icchp.org
(*): Activiteiten waar het KOC en/of Infovisie vzw aan deelnemen.
Aanvullende informatie
Producent
DOLPHIN COMPUTER
ACCESS
Technology House
Blackpole Estate West
Worcester WR3
8TJ
Groot-Brittannië
Telefoon: +44 1905 75 45 77
Fax:
+44 1905 75 45 59
E-mail: info@dolphinuk.co.uk
Website:
www.yourdolphin.com/productdetail.asp?id=10
Leveranciers en prijzen
Aanvullende informatie
Producent
DOLPHIN COMPUTER
ACCESS
Technology House
Blackpole Estate West
Worcester WR3
8TJ
Groot-Brittannië
Telefoon: +44 1905 75 45 77
Fax:
+44 1905 75 45 59
E-mail: info@dolphinuk.co.uk
Website:
www.yourdolphin.com/productdetail.asp?id=9
Leveranciers en prijzen
Basiskenmerken
Aanvullende informatie
Producent
KURZWEIL EDUCATIONAL
SYSTEMS
100 Crosby Drive
Bedford, MA 01730-1402
Verenigde
Staten
E-mail: customerservice@kurzweiledu.com
Web:
www.kurzweiledu.com/kurz1000.aspx
Leveranciers en prijzen
ADVANCED
TECHNICS
Tweehuizenweg 81, bus 9
B - 1200
Brussel
Telefoon: +32 (0)2 763 09 08
Fax: +32 (0)2 770 58
13
E-mail: info@advtechnics.com
Web: www.advtechnics.com
BABBAGE
AUTOMATION
Flintdijk 16
NL - 4706 JT Roosendaal
Telefoon:
+31 (0)165 53 61 56
Fax: +31 (0)16 554 40 40
E-mail:
info@babbage.com
Web: www.babbage.com
BLINDENZORGLICHT
EN LIEFDE
Hulpmiddelendienst
Oudenburgweg 40
B - 8490
Varsenare
Telefoon: +32 (0)50 40 60 52
Fax: +32 (0)50 38 64 83
E-mail:
hulpmid@blindenzorglichtenliefde.be
Web:
www.blindenzorglichtenliefde.be
BRAILLELIGA
Engelandstraat
57
B - 1060 Brussel
Telefoon: +32 (0)2 533 32 11
Fax: +32
(0)2 537 64 26
Email: info@braille.be
Web: www.brailleliga.be
DATA
BRAILLE SERVICE
Antwerpsesteenweg 96
B - 2940
Hoevenen-Stabroek
Telefoon: +32 (0)3 828 80 15
Fax: +32 (0)3
828 80 16
E-mail: info@databraille.be
Web: www.databraille.be
DE
CEUNYNCK NV
Kontichsesteenweg 36
B - 2630
Aartselaar
Telefoon: +32 (0)3 870 37 51
Fax: +32 (0)3 887 19
20
E-mail: l.herremans@deceunynck.be
Web: www.deceunynck.be
DOX+SYCADA
Burgemeester
Stramanweg 108E
NL - 1101 AA Amsterdam
Fax: +32 (0)
20-3116509
E-mail:
info@doxplus.nl
Web: www.telefoonsvooru.nl
ERGRA
ENGELEN
Kerkstraat 23
B - 2845 Niel
Telefoon: +32 (0)3
888 11 40
Fax: +32 (0)3 888 14 36
E-mail: jos.engelen@ergra-engelen.be
Web: www.ergra-engelen.be
ERGRA
LOW VISION
Carnegielaan 4 - 14
NL - 2517 KH Den
Haag
Telefoon: +31 (0)70 311 40 70
Fax: +31 (0)70 311 40
71
E-mail: info@ergra-low-vision.nl
Web:
www.ergra-low-vision.nl
EROCOS
INTERNATIONAL
Dr. Van de Perrestraat 176-178
B –
2440 Geel
Telefoon: +32 (0)14 76 55 20
Fax: +32 (0)14 76 55
21
E-mail: info@erocos.be
Web: www.erocos.be
ESCHENBACH
OPTIK BV
Osloweg 134
NL - 9723 BX Groningen
Telefoon:
+31 (0)50 541 25 00
Fax: +31 (0)50 541 05 82
E-mail:
mail@eschenbach-optik.nl
Web: www.eschenbach-optik.nl
EUROBRAILLE
BELGIUM
Daillylaan 90-92
B - 1030 Brussel
Telefoon:
+32 (0)2 241 65 68
Fax: +32 (0)2 215 88 21
E-mail:
boutique@eurobraille.fr
Web: www.eurobraille.fr
EVISION
OPTICS
Postbus 18568
NL - 2502 EN Den Haag
Telefoon:
+31 (0)70 311 40 90
Fax: +31 (0)70 311 40 91
E-mail:
info@evision.nl
Web: www.evision.nl
FOCI
Tijs
van Zeventerstraat 29
NL – 3062 XP Rotterdam
Telefoon:
+31 (0)10 452 32 12
Fax: +31 (0)10 452 32 12
E-mail:
info@foci.nl
Web: www.foci.nl
FREEDOM
ADL BV
Sprendlingenpark 21
NL - 5061 JT
Oisterwijk
Telefoon: +31 (0)13 521 33 73
Fax: +31 (0)13 521 33
71
E-mail: info@freedomadl.nl
Web: www.freedomadl.nl
FREEDOM SCIENTIFIC BELGIUM BVBA
Steenweg op Gierle 339 B
B – 2300 Turnhout
Telefoon: +32 (0)14 43 69 00
FREEDOM
SCIENTIFIC BENELUX BV
Weegschaalstraat 63
NL -
7324 BE Apeldoorn
Postbus 4334
NL - 7320 AH
Apeldoorn
Telefoon: +31 (0)55 323 09 07
Fax: +31 (0) 55 323 09
08
E-mail: info@freedomscientific.nl
Web:
www.freedomscientific.nl
INTEGRA
Naamsesteenweg
386
B - 3001 Heverlee
Telefoon: +32 (0)16 35 31 30
Fax: +32
(0)16 35 31 44
E-mail: info@integra-belgium.com
Web:
www.integra-belgium.com
KOBA
VISION
De Oude Hoeven 6
B - 3971 Leopoldsburg
Telefoon:
+32 (0)11 34 45 13
Fax: +32 (0)11 34 85 25
E-mail:
info@kobavision.be
Web: www.kobavision.be
KOMFA
Postbus
3041
NL – 3760 DA Soest
Telefoon: +31 (0)35 588 55
83
Fax: +31 (0)35 588 55 84
E-mail: info@komfa.nl
Web:
www.komfa.nl
LVI
BELGIUM
Bouwelsesteenweg 18a
B - 2560 Nijlen
Telefoon:
+32 (0)3 455 92 64
Fax: +32 (0)3 455 92 88
E-mail:
info@lvi.be
Web: www.lvi.be
LVBC
James
Wattstraat 13B
NL - 2809 PA Gouda
Telefoon: +31 (0)182 525
889
Fax: +31 (0)182 670 071
E-mail: info@lvbc.nl
Web:
www.lvbc.nl
N.
JONKER
Duifhuis 5
NL -
3862 JD Nijkerk
Telefoon: +31 (0)33
245 37 05
Fax: +31 (0)33 245 00 04
E-mail:
n.jonker@hccnet.nl
OPTELEC
BELGIE
Baron Ruzettelaan 29
B - 8310 Brugge
Telefoon:
+32 (0)50 35 75 55
Fax: +32 (0)50 35 75 64
E-mail:
info@optelec.be
Web: www.optelec.be
OPTELEC
NEDERLAND
Koddeweg 39-41
NL - 3184 DH Hoogvliet
Telefoon:
+31 (0)10 231 35 55
Fax: +31 (0)10 231 35 90
E-mail:
info@optelec.nl
Web: www.optelec.nl
OPTICAL
LOW VISION SERVICES
De Moucheronstraat 55
NL - 2593 PX
Den Haag
Telefoon: +31 (0)703 83 62 69
Fax: +31 (0)703 81 46
13
E-mail: info@slechtzienden.nl
Web: www.slechtzienden.nl
RDG
KOMPAGNE
Winthontlaan 200
NL - 3526 KV
Utrecht
Telefoon: +31 (0)30 287 05 64
Fax:
+31 (0)30 289 85 60
E-mail:
info@rdgkompagne.nl
Web: www.kompagne.nl
REINECKER
REHA TECHNIK NL
Oudenhof 2D
NL - 4191 NW
Geldermalsen
Telefoon: +31 (0)345 585 160
Fax: +31 (0)345 585
169
E-mail: reinecker.nl@worldonline.nl
Web: www.lowvision-shop.nl
SAARBERG
Postbus
222
NL - 4200 AE Gorinchem
Telefoon:
+31 (0)18 361 96 25
Fax: +31 (0) 18 361 97
36
E-mail: info@saarberg.info
Web: www.saarberg.info
SENSOTEC
Gistelsesteenweg
112
B - 8490 Varsenare
Telefoon: +32 (0)50 39 49 49
Fax:
+32 (0)50 39 49 46
E-mail: info@sensotec.be
Web:
www.sensotec.be
SLECHTZIEND.NL
Sint-Annastraat
93
NL - 6524 EJ Nijmegen
Telefoon: +31 (0)24 3600 457
Fax:
+31 (0)24 3600 708
E-mail: info@slechtziend.nl
Web:
www.slechtziend.nl
STICHTING
SPITS
Blijdestijn 15
NL - 6714 DX Ede
Telefoon: +31
(0)318 63 16 82
E-mail: info@stichtingspits.nl
Web:
www.stichtingspits.nl
VAN
DEN BOS OPTICAL
LOW VISION
De Moucheronstraat 55
NL -
2593 PX Den Haag
Telefoon: +31 (0)70 383 62 69
Fax: +31
(0)70 381 46 13
E-mail: info@slechtzienden.nl
Web:
www.slechtzienden.nl
www.loepen.nl
VAN
HOPPLYNUS VISION CARE
Koningsstraat 101
B - 1000
Brussel
Telefoon: +32 (0)2 214 09 50
Fax: +32 (0)2 214 09 57
VAN
LENT SYSTEMS BV
Dommelstraat 34
NL - 5347 JW Oisterwijk
Telefoon: +31 (0)412 64 06 90
Fax: +31 (0)412 62 60
25
WORLDWIDE
VISION
Luxemburgstraat 7
NL -
5061 JW Oisterwijk
Telefoon: +31 (0)13 528 56
66
Fax: +31 (0)13 528 56 88
E-mail:
info@worldwidevision.nl
Web: www.worldwidevision.nl
INFOVISIE MAGAZINE
Driemaandelijks tijdschrift over technische hulpmiddelen voor blinde en slechtziende mensen. Verkrijgbaar in zwartdruk, in gesproken vorm op audio-cd en in elektronische vorm als HTML-bestand. De elektronische leesvorm is gratis en wordt verzonden via e-mail. Het elektronische archief (sinds 1986) kan op de website www.infovisie.be geraadpleegd worden. Vanaf 2007 verschijnt de gesproken vorm op daisy-cd.
Redactie 2006
KOC
Tel.: +32 (0)2 225 86 91
E-mail:
gerrit.vandenbreede@vlafo.be
Web: www.koc.be
INFOVISIE vzw
Tel.: +32 (0)16 32 11 23
E-mail:
jan.engelen@esat.kuleuven.be
Web: www.infovisie.be
Redactieteam
Jan Engelen
Christiaan Pinkster
Gerrit Van den Breede
Marie-Paule Van Damme
Jeroen Baldewijns (freelance)
Hervé Eeckman (freelance)
Vormgeving
zwartdruk: drukkerij
Peeters, Leuven
audio-versie: Dedicon,
Nederland
HTML-versie: KOC
Abonnementen
België: 25 euro
Andere landen: 30 euro
Wie zich wenst te abonneren, dient zich tot het KOC te richten:
zwartdruk en audio-cd:
KOC
Sterrenkundelaan
30
1210
Brussel
Telefoon:
+32 (0)2-225 86 61
E-mail:
koc@vlafo.be
HTML-versie: per e-mail aanvragen bij koc@vlafo.be
Zonder schriftelijk tegenbericht wordt uw abonnement automatisch verlengd bij het begin van een nieuwe jaargang.
Verantwoordelijke uitgever
Jan Engelen
Vloerstraat 67
B - 3020 Herent
De redactie is niet verantwoordelijk voor ingezonden artikelen. Enkel teksten die ondertekend zijn, worden opgenomen. De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden stukken in te korten.
Het redactieteam kan niet aansprakelijk gesteld worden voor onjuiste gegevens die door leveranciers of producenten werden meegedeeld.
Artikels uit deze publicatie kunnen overgenomen worden na schriftelijke toestemming van de uitgever.