Inleiding

Om wiskundige uitdrukkingen correct toegankelijk te maken werd in 1975 de zgn. Notaert- of Woluwecode ingevoerd in het Vlaamse wiskunde-onderwijs voor leerlingen met een visuele beperking.
Deze code is gebaseerd op de Marburg-code en werd gemeenschappelijk voor Nederland en Vlaanderen ontwikkeld, in samenwerking met de Neder-landse wiskundige (en blinde) Gerrit van der Mey. Ze beschrijft hoe ruimtelijk afgebeelde formules (zoals gebruikelijk voor wiskunde) gelineariseerd kunnen worden en welke brailletekens hiervoor gebruikt worden. De Notaert-handleiding kan hier gedownload worden.
Sedert de invoering van dit systeem is er heel wat veranderd in het onderwijs en volgen bijna alle leerlingen met een visuele beperking hun opleiding in het gewone onderwijs. Voor de didactische begeleiding (en daarmee ook voor het aanleren van braille) werden de GON-begeleiders ingezet.
Specifiek voor het wiskunde-onderwijs, is echter herhaaldelijk gebleken dat de op gedrukt braille gebaseerde Woluwecode te complex is voor leerkrachten die maar af en toe een blinde leerling in de klas hebben. Ook voor slechtziende leerlingen, wordt er meer heil verwacht van een leesbare, tekst-gebaseerde codering. In navolging van de ons omliggende landen, waar deze stap ook gezet werd, heeft de Werkgroep Wiskundebraille van de VLOR een dergelijke lineaire code in overleg met alle GON centra afgesproken. Deze code is verder in dit document de “Vlaamse Wiskunde Code (VWC)” genoemd.

Hierbij is bijzondere aandacht besteed aan de uitwisselbaarheid met de Braille Woluwecode. Alleen op deze manier zijn ook de voorgestelde softwarematige oplossingen voor het onderwijs zinvol, nl. een omzetting in reële tijd tussen de drie vormen van dezelfde wiskundige uitdrukking (de grafische, de lineaire en de Woluwecode).

De handleiding (v6.1b, december 2013) beschrijft deze Vlaamse Wiskundecode. Er zijn twee versies:
a) één met VWC en brailletekens (volgt strikt de Notaert/Woluwecode)
b) één zonder brailletekens (maar met VWC)

Begin 2018 werd de versie 6.1b (met brailletekens en VWC) gemoderniseerd en werden o.m.  gestandaardiseerde Unicode Brailletekens gebruikt voor de gedeelten in Braille. Hierdoor is het document (met versienummer 7.1) correct leesbaar op de meeste moderne systemen (die Unicode ondersteunen).

Achtergrondinformatie

• Op de website van de Vlaamse Onderwijsraad
• In het overzichtsartikel (Infovisie Magazien, jg. 25, nr 4, pp. 25-31)
  • in html-formaat (volg link naar "Wiskunde in Braille")
  • in pdf-formaat

Download de versies (v6.1b) van de handleidingen: brailletekens in SimBraille font

• in msword-formaat (met braille)
• in msword-format (zonder braille)
• in pdf-formaat (met braille)
• in pdf-formaat (zonder braille)

Download de versies (7.1) van de handleidingen (2018): brailletekens in Unicode font

• in msword-formaat (met braille)
• in pdf-formaat (met braille)

Sensomath & Math4All

De VWC code is uitgebreid gecontroleerd en evoluties worden opgevolgd via regelmatige werkvergaderingen van de VWC-code kerngroep.

Sensotec ontwierp het softwareprogramma Sensomath (www.sensotec.be) als een add-on modulde bij Microsoft Word. Hierbij werd de automatische omzetbaarheid tussen grafische formules, braille (Notaert-Woluwecode) en de VWC aangetoond, een must voor gebruik in het geïntegreerd onderwijs. De ontwikkeling werd eind 2015 stopgezet.

De firma Integra ontwikkelde een wiskunde softwarepakket met omzettingen in reële tijd, Math4All genoemd. Hierbij wordt een server gebruikt zodat een internetverbinding nodig is. MathML wordt als tussentaal ingezet en de grafische voorstellingen worden binnen de browser (op basis van MathML) gegenereerd. Conversies en opslag gebeuren in de "cloud". Math4All werd in het schooljaar 2015-2016 uitgebreid getest en er verschijnen regelmatig nieuwe updates.

Status

Sinds het schooljaar 2012-2013 wordt VWC gebruikt door de Vlaamse GON-diensten en ook aangemaakt door de productiecentra Transkript en Brailleproductiecentrum Leuven.

Via regelmatig overleg tussen de voornaamste actoren wordt de code af en toe bijgewerkt en aangevuld. Vandaar de nieuwe versies.

Begin 2018 werd de versie 6.1b (met brailletekens én VWC) gemoderniseerd en werden o.m.  gestandaardiseerde Unicode Brailletekens gebruikt voor de voorbeelden in Braille. Hierdoor is het document (met versienummer 7.1) correct leesbaar op de meeste moderne systemen (die Unicode ondersteunen).
Deze versie vormt ook een van de startdocumenten (sept. 2018) voor de wiskundewerkgroep binnen de Vlaams-Nederlandse Brailleautoriteit.

opmerkingen/aanvullingen: contacteer Jan  Engelen

 

Andere beschikbare documenten

• VLOW-tabel: overzicht brailletekens gebruikt bij weergave Vlaamse Wiskundecode

• Enkele Braille fonts (Truetype versies)

  • 6-punts braillefont met aanduiding lege cellen (PCB Brailletabel.ttf)

                   

• 8-punts braillefont met aanduiding lege cellen (BrailleWIS8.ttf)

                   

• 8-punts braillefont in UNICODE codering (Braille_UNICODE.ttf)

                   

UNICODE codering (overzicht in PDF-formaat): U2800.pdf

-